Nghiên cứu những thay đổi của tĩnh mạch thực quản và phình vị dạ dày trên siêu âm nội soi Doppler màu ở bệnh nhân xơ gan

Xơ gan là bệnh hay gặp trên thế giới và tại Việt Nam [11], và cũng là bệnh hay gặp nhất tại các khoa Nội Tiêu hoá. Ở Việt Nam, nguyên nhân hàng đầu phải kể tới là virus viêm gan B và rượu. Một trong những biến chứng chủ yếu gây tử vong ở bệnh xơ gan là xuất huyết tiêu hoá (XHTH) do tăng áp lực tĩnh mạch cửa (TALTMC) dẫn tới vỡ các búi giãn tĩnh mạch thực quản, dạ dày [12], [51]. TALTMC là biến chứng hay gặp trong xơ gan.

Để chẩn đoán TALTMC, người ta phải đo chênh áp TM gan [56], [58]. Chênh áp TM gan trên 10 mm Hg được coi là TALTMC có ý nghĩa trên lâm sàng. Tuy nhiên, đo chênh áp TM gan là thủ thuật can thiệp chảy máu, chỉ có thể tiến hành ở một số ít trung tâm chuyên sâu và thủ thuật này không được khuyến cáo làm thường xuyên để chẩn đoán TALTMC [48]. Bởi vậy, người ta cần phải sử dụng những phương pháp thăm dò không chảy máu để chẩn đoán sớm TALTMC. Siêu âm nội soi (SANS) là một phương pháp thăm dò không chảy máu cho phép phát hiện sớm TALTMC nhờ phát hiện được các mạch máu bàng hệ tại thực quản, quanh thực quản tại thành dạ dày và quanh dạ dày [108]. Đặc biệt SANS cho phép phát hiện thay đổi về đường kính, tốc độ dòng chảy và lưu lượng tĩnh mạch đơn trong TALTMC.Nghiên cứu những thay đổi của tĩnh mạch thực quản và phình dạ dày trên siêu âm nội soi Doppler màu ở bệnh nhân xơ gan

Từ những năm 1990 trở về đây, SANS và SANS Doppler màu đã được ứng dụng để khảo sát hệ thống TM tại các lớp của thực quản và dạ dày [35], [65], [66], cũng như đo lưu lượng máu qua TM đơn [60], [68], [75] ở người bình thường và BN xơ gan. SANS rất có giá trị trong phát hiện giãn TM dưới niêm mạc của phình vị dạ dày [35]. Việc đo lưu lượng máu qua TM đơn cho phép đánh giá tác dụng của thuốc làm giảm áp lực TMC như: somatostatin, octreotid, terlipressin trong điều trị XHTH do vỡ giãn TM thực quản, dạ dày [60], [85].

Ở Việt Nam, SANS lần đầu tiên được áp dụng tại khoa Tiêu Hoá bệnh viện Bạch Mai vào năm 1995 [6]. Nghiên cứu ban đầu trên một số ít BN bị xơ gan và người khoẻ mạnh trên SANS không có Doppler cho những kết quả đáng lưu ý [14]. Cho tới nay, ở Việt Nam chưa có công trình nào nghiên cứu sâu về hệ thống mạch máu tại thực quản và dạ dày ở BN xơ gan và người bình thường qua SANS Doppler màu. Bởi vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với các mục tiêu sau:

– Khảo sát những đặc điểm về hình ảnh hệ thống tĩnh mạch ở thực quản và phình vị dạ dày ở người xơ gan và người bình thường qua siêu âm nội soi.

– Khảo sát thay đổi dòng chảy của tĩnh mạch đơn ở người xơ gan bằng siêu âm nội soi Doppler màu.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài liệu tiêng Việt

1. Hoàng Hoành Cường (1997), “Bước đầu nghiên cứu huyết động tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân xơ gan bằng siêu âm Doppler màu”, Luận văn thạc sỹ Y học, Trường đại học Y hà Nội, Hà Nội.

2. Phan Hồng Hoa (2000), “ Bước đầu tìm hiểu một số đặc điểm của hệ thống tĩnh mạch cửa ở bệnh nhân xơ gan trên hình ảnh siêu âm hai chiều”, Luận văn tốt nghiệp bác sỹ y khoa khóa 1994 – 2000, Trường đại học Y Hà Nội, Hà Nội.

3. Lê Hữu Hưng (2005), “Trung thất”, Giải phẫu người tập II, Nhà xuất bản Y học 2005, tr. 195-205.

4. Đào Văn Long và cộng sự (2006), “ Bước đầu nghiên cứu biến đổi của tĩnh mạch thực quản và dạ dày ở bệnh nhân xơ gan qua siêu âm nội soi”, Tạp chí Y học lâm sàng bệnh viện Bạch Mai, 1(12), tr. 21-25.

5. Trịnh Văn Minh (2005), “Mô tả các thành phần trong trung thất sau”, Giải phẫu người tập II, tr. 347-351.

6. Nguyễn Khánh Trạch, Đào Văn Long (2005), “Ứng dụng siêu âm nội soi trong thăm dò đường tiêu hóa trên”, Nội soi tiêu hóa, tr. 171-181.

7. Bệnh viện Bạch Mai (2005), “ Siêu âm nội soi đường tiêu hóa trên và tụy mật”, Những kĩ thuật cao và kĩ thuật cải tiến ứng dụng trong chẩn đoán và điều trị tại bệnh viện Bạch Mai, tr. 333 – 335.

8. Đặng Thị Kim Oanh (2002), “Hình ảnh nội soi và mô bệnh học của niêm mạc dạ dày- thực quản ở bệnh nhân xơ gan”, Luận án tiến sỹ Y học, Trường đại học Y hà Nội, Hà Nội.

9. Huỳnh Hồng Quang, Nguyễn Thanh Tòng, Vũ Thủy Yên, “Ca bệnh Schistosomamansoni thứ 3 được phát hiện tại Việt Nam”, ngày 26/06/2008, trên trang Web: impe-qn.org.vn của Viện Sốt Rét Côn Trùng Ký Sinh Trùng Quy Nhơn.

10. Nguyễn Phước Bảo Quân và cộng sự (2009), “Cơ sở vật lý của sóng âm”, Siêu âm bụng tổng quát, tr. 1-71.

11. Nguyễn Khánh Trạch, Phạm Thị Thu Hồ (2004), “Chẩn đoán và điều trị xơ gan”, Bài giảng bệnh học nội khoa tập II, tr. 193-202.

12. Nguyễn Khánh Trạch, Phạm Thị Thu Hồ (2004), “ Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa”, Bài giảng bệnh học nội khoa tập II, tr. 202-206.

13. Đàm Thị Tuyết (1997), “Hình ảnh siêu âm gan trong xơ gan đối

chiếu lâm sàng”, Luận văn thạc sỹ Y học ,Trường đại học Y Hà Nội, Hà Nội.

14. Phan Hồng Việt (2001), “ Nhận xét tình trạng giãn tĩnh mạch thực quản và phình vị dạ dày bằng nội soi và siêu âm nội soi ở bệnh nhân xơ gan”. Luận văn thạc sỹ chuyên ngành nội khoa. Trường đại học Y Hà Nội, Hà Nội.

Tài liệu tiêng Anh

15. Agarwal AK, Raj Kumar K, Agarwal S, Singh S (2008), “Significance of splenic vein thrombosis in chronic pancreatitis”, Am JSurg., 196(2), pp. 149-54.

16. Abraldes JG, Villanueva C, Banares R, Aracil C, Catalina MV, Garci A-Pagán JC, Bosch J(2008), “ Hepatic venous pressure gradient and prognosis in patients with acute variceal bleeding treated with pharmacologic and endoscopic therapy”, J Hepatol., 48(2), pp. 229-36.

17. Archidiácono P, Karavitis P (2001), “EUS in portal hypertension”, Annals of Gastroenterology, 14(3), pp. 222-229.

18. Ahmed S, Mumtaz K, Ahmed US, Shah HA, Abid S, Hamid S, Jafri W (2010), “Frequency and characteristic features of portal hypertensive gastropathy in patients with viral cirrhosis”, J Coll Physicians Surg Pak., 20(11), pp. 714-8.

19. Ashida H, Kotoura Y, Nishioka A, Takagi K, Yoshikawa H, Ishikawa Y, Utsunomiya J (1989), “Portal and mesenteric venous thrombosis as a complication of endoscopic sclerotherapy”, Am J Gastroenterol., 84(3), pp. 306-10.

20. Belli L, Romani F, Riolo F, Rondinara G, Aseni P, Di Stefano M, Contorni L, Bini M (1989), “Thrombosis of portal vein in absence of hepatic disease”, Surg Gynecol Obstet., 169(1), pp. 46 – 9.

21. Bellis L, Nicodemo S, Galossi A, Guarisco R, Spilabotti L, Durola L, Dell’Unto O, Puoti C (2007), “Hepatic venous pressure gradient does not correlate with the presence and the severity of portal hypertensive gastropathy in patients with liver cirrhosis”, J Gastrointestin Liver Dis, 16(3), pp. 273-7.

22. Bergele C, Avgerinos A (2004), “EUS in portal hypertension”, Annals of Gastroenterology, 17(2), pp. 153-159.

23. Benoit JN, Barrowman JA, Harper SL, Kvietys PR, Granger DN (1984), “Role of humoral factors in the intestinal hyperemia associated with chronic portal hypertension”, Am J Physiol., 247(5), pp. 486-93.

24. Bini EJ, Lascarides CE, Micale PL, Weinshel EH (2000), “Mucosal abnormalities of the colon in patients with portal hypertension: an endoscopic study”, Gastrointest Endosc. , 52(4), pp. 511-6.

25. Bissera B, Patel J S (1989), “Cruveilhier-Baumgarten (C-B) disease”, Gut, 30, pp.136-137.

26. Bolondi L, Caletti G, Brocchi E, Ferrentino M, Calcamuggi G, Casanova P, Gasbarrini G, Labo G (1983), “Ultrasonographic findings in portal hypertension: correlation with the presence and size of oesophageal varices”, Ultrasound Med Biol., Suppl 2, pp. 499-503.

27. Bosch J, Groszmann RJ (1984), “Measurement of azygos venous blood flow by a continuous thermal dilution technique: an index of blood flow through gastroesophageal collaterals in cirrhosis.”, Hepatology, 4(3), pp. 424-9.

28. Bosch J, Masti R, Kravetz D, Bruix J, Gaya J, Rigau J, Rodes J (1984), “Effects of propranolol on azygos venous blood flow and hepatic and systemic hemodynamics in cirrhosis”, Hepatology, 4(6), pp. 1200-5.

29. Bosch J, Mastai R, Kravetz D, Bruix J, Rigau J, Rodés J (1985), “Measurement of azygos venous blood flow in the evaluation of portal hypertension in patients with cirrhosis. Clinical and haemodynamic correlations in 100 patients”, J Hepatol, 1(2), pp. 125-39.

30. Bosch J, Garcia-Pagan JC (2003), “Prevention of variceal rebleeding”, Lancet, 361(9361), pp. 952-4.

31. Bosch J, Thabut D, Albillos A, Carbonell N, Spicak J, Massard J, D’Amico G, Lebrec D, de Franchis R, Fabricius S, Cai Y, Bendtsen F; International Study Group on rFVIIa in UGI Hemorrhage (2008), “Recombinant factor VIIa for variceal bleeding in patients with advanced cirrhosis: A randomized, controlled trial”, Hepatology, 47(5), pp. 1604-14.

32. Boustière C, Dumas O, Jouffre C, Letard JC, Patouillard B, Etaix JP, Barthélémy C, Audigier JC (1993), “Endoscopic ultrasonography classification of gastric varices in patients with cirrhosis. Comparison with endoscopic findings”, J Hepatol., 19(2), pp. 268-72.

33. Burtin P, Calès P, Oberti F, Joundy N, Person B, Carpentier S, Boyer J (1996), “Endoscopic ultrasonographic signs of portal hypertension in cirrhosis”, Gastrointest Endosc., 44(3), pp. 257-61.

34. Calès P, Zabotto B, Meskens C, Caucanas JP, Vinel JP, Desmorat

H, Fermanian J, Pascal JP (1990), “ Gastroesophageal endoscopic features in cirrhosis. Observer variability, interassociations, and relationship to hepatic dysfunction”, P I Gastroenterology., 98(1), pp. 156-62

35. Caletti G, Brocchi E, Baraldini M, Ferrari A, Gibilaro M, Barbara L (1990), “Assessment of portal hypertension by endoscopic ultrasonography”, Gastrointest Endosc., 36(S2), pp. 21-7.

36. Caletti GC, Brocchi E, Ferrari A, Fiorino S, Barbara L (1992), “Value of endoscopic ultrasonography in the management of portal hypertension”, Endoscopy, 24 (S1), pp. 342-6.

37. Cheng YQ, Joseph Fomusi Ndisang, Guanghua Tang, Kun Cao and Rui Wang (2004), “Hydrogen sulfide-induced relaxation of resistance mesenteric artery beds of rats”, Am J Physiol Heart Circ Physiol, 287, pp. 2316-2323.

38. Choudhuri G, Dhiman RK, Agarwal DK (1996), “Endosonographic evaluation of the venous anatomy around the gastro-esophageal junction in patients with portal hypertension”, Hepatogastroenterology, 43(11), pp. 1250-5.

39. Cichoz-Lach H, Celinski K, Slomka M, Kasztelan-Szczerbinska B (2008), “Pathophysiology of portal hypertension”, J Physiol Pharmacol., 59 Suppl 2), pp. 231-8.

40. Cirera I, Feu F, Luca A, García-Pagán JC, Fernández M, Escorsell A, Bosch J, Rodés J (1995), “Effects of bolus injections and continuous infusions of somatostatin and placebo in patients with cirrhosis: a double-blind hemodynamic investigation”, Hepatology, 22(1), pp. 106-11.

41. Cubillas R, Rockey DC (2010), “Portal hypertensive gastropathy: a review”, LiverInt. 30(8), pp. 1094-102.

42. Curvêlo LA, Brabosa W, Rhor R, Lanzoni V, Parise ER, Ferrari

AP, Kondo M (2009), “Underlying mechanism of portal hypertensive gastropathy in cirrhosis: a hemodynamic and

morphological approach”, J Gastroenterol Hepatol., 24(9),

pp.1541-6.

43. D’Amico G, Pagliaro L, Bosch J (1999), “Pharmacological treatment of portal hypertension: an evidence-based approach”, Semin Liver Dis., 19(4), pp. 475-505.

44. Dancygier H, Lightdale C (1999), “Endoscopic ultrasonography of the upper gastrointestinal tract”, Endosonography in gastroenterology: Principles, Techniques, Findings, pp. 13-84.

45. Domenicali M, Ros J, Fernández-Varo G, Cejudo-Martín P, Crespo M, Morales-Ruiz M, Briones AM, Campistol JM, Arroyo V, Vila E, Rodés J, Jiménez W (2005), “Increased anandamide induced relaxation in mesenteric arteries of cirrhotic rats: role of cannabinoid and vanilloid receptors”, Gut., 54(4), pp. 522-7.

46. El-Saadany M, Jalil S, Irisawa A, Shibukawa G, Ohira H, Bhutani MS (2008), “EUS for portal hypertension: a comprehensive and critical appraisal of clinical and experimental indications”, Endoscopy, 40(8), pp. 690-6.

47. Faigel DO, Rosen HR, Sasaki A, Flora K, Benner K (2000), “EUS in cirrhotic patients with and without prior variceal hemorrhage in comparison with noncirrhotic control subjects”, Gastrointest Endosc., 52(4), pp. 455-62.

48. Franchis D.R. (2005), “Evolving consensus in portal hypertension. Report of the Baveno IV consensus workshop on methodology of diagnosis and therapy in portal hypertension. J Hepatol. , 43(1), pp.167-76.

49. Garcia-Tsao G, Groszmann RJ, Fisher RL, Conn HO, Atterbury CE, Glickman M (1985), “Portal pressure, presence of gastroesophageal varices and variceal bleeding”, Hepatology, 5(3), pp. 419-24.

50. Garcia-Tsao G, Sanyal AJ, Grace ND, Carey W (2007), “Prevention and management of gastroesophageal varices and variceal hemorrhage in cirrhosis”, Hepatology, 46(3), pp. 922-38.

51. Garcia-Tsao G, Bosch J (2010), “Management of varices and variceal hemorrhage in cirrhosis”, J. N Engl J Med., 362(9), pp. 823-32.

52. Ginès A, Fernández-Esparrach G (2010), “Endoscopic

ultrasonography for the evaluation of portal hypertension”, Clin Liver Dis. 14(2), pp. 221-9.

53. Gomis R, Fernández-Alvarez J, Pizcueta P, Fernández M, Casamitjana R, Bosch J, Rodés J (1994), “Impaired function of pancreatic islets from rats with portal hypertension resulting from cirrhosis and partial portal vein ligation”, Hepatology, 19(5), pp. 1257-61.

54. Gregory A. Boyce, H. Worth Boyce (1999), “ Esophagus”, Text book of gastroenterology. Vol I, pp. 1180-1187.

55. Gress FG, Savides TJ (2009), Endoscopic ultrasonography 2th, Wiley – Blackwell, Singapore.

56. Groszmann RJ, Glickman M, Blei AT, Storer E, Conn HO (1979), “Wedged and free hepatic venous pressure measured with a balloon catheter”, Gastroenterology, 76(2):253-8.

57. Groszman HJ, Groszman VL, Bhathal PS (1998), “The effect of hepatocyte enlargement on the hemodynamic characteristics of the isolated perfused rat liver preparation”, Hepatology, 27(2), pp. 446-51.

58. Groszmann RJ and Frachis RD (1999), “ Portal hypertension”, Shiff’s Disease of the liver, Vol I, pp. 387-441.

59. Groszmann RJ, Garcia-Tsao G, Bosch J, Grace ND, Burroughs AK, Planas R, Escorsell (2005), “Beta-blockers to prevent gastroesophageal varices in patients with cirrhosis”, N Engl J Med., 353(21), pp. 2254-6.

60. Hansen EF, Bendtsen F, Brinch K, Moller S, Henriksen JH, Becker U (2001), “Endoscopic Doppler ultrasound for measurement of azygos blood flow. Validation against thermodilution and assessment of pharmacological effects of terlipressin in portal hypertension”, Scand J Gastroenterol., 36(3), pp. 318-25.

61. Harvey S. Young (1999), “Endoscopic therapy for upper gastrointestinal variceal hemorrhage”, Text book of gastroenterology, Vol II, pp. 2834-2837.

62. Hadjis NS, Blumgart LH (1987), “Role of liver atrophy, hepatic resection and hepatocyte hyperplasia in the development of portal hypertension in biliary disease”, Gut, 28(8), pp. 1022-8.

63. Hashizume M, Kitano S, Sugimachi K, Sueishi K(1988), “Three-dimensional view of the vascular structure of the lower esophagus in clinical portal hypertension”, Hepatology. 8(6), pp. 1482-7.

64. Hashizume M. Kitano S, Yamada H, Koyanagy N, Sughimachi K (1990), “Endoscopic classification of gastric varices”. Gastointest Endosc, 36(3), pp. 276-80.

65. Irisawa A, Obara K, Sato Y, Saito A, Takiguchi F, Shishido H, Sakamoto H, Kasukawa R (1999), “EUS analysis of collateral veins inside and outside the esophageal wall in portal hypertension”, GastrointestEndosc., 50(3), pp. 374-80.

66. Irisawa A, Saito A, Obara K, Shibukawa G, Takagi T, Shishido H, Sakamoto H, Sato Y, Kasukawa R (2001), “Endoscopic recurrence of esophageal varices is associated with the specific EUS abnormalities: severe periesophageal collateral veins and large perforating veins”, Gastrointest Endosc., 53(1), pp. 77-84.

67. Ito K, Shiraki K, Sakai T, Yoshimura H, Nakano T (2005), “Portal hypertensive colopathy in patients with liver cirrhosis”, World J Gastroenterol., 11(20), pp. 3127-30.

68. Kassem AM, Salama ZA, Zakaria MS, Hassaballah M, Hunter MS (2000), “Endoscopic ultrasonographic study of the azygos vein before and after endoscopic obliteration of esophagogastric varices by injection sclerotherapy”, Endoscopy, 32(8), pp. 630-4.

69. Kitano S, Terblanche J, Kahn D, Bornman PC (1986), “Venous anatomy of the lower oesophagus in portal hypertension: practical implications”, Br JSurg. ,73(7), pp. 525-31.

70. Konishi Y, Nakamura T, Kida H, Seno H, Okazaki K, Chiba T (2002), “Catheter US probe EUS evaluation of gastric cardia and perigastric vascular structures to predict esophageal variceal recurrence”, Gastrointest Endosc. 55(2), pp. 197-203.

71. Kumar A, Mishra SR, Sharma P, Sharma BC, Sarin SK (2010), “Clinical, laboratory, and hemodynamic parameters in portal hypertensive gastropathy: a study of 254 cirrhotics”, J Clin Gastroenterol. ,44(4), pp. 294-300.

72. Lebrec D, De Fleury P, Rueff B, Nahum H, Benhamou JP (1980), “Portal hypertension, size of esophageal varices, and risk of gastrointestinal bleeding in alcoholic cirrhosis”, Gastroenterology,79(6), pp. 1139-44.

73. Lebrec D, Sogni P, Vilgrain V (1997), “Evaluation of patients with portal hypertension”, Baillieres Clin Gastroenterol. , 11(2), pp. 221-41.

74. Lee FY, Colombato LA, Albillos A, Groszmann RJ (1993), “N omega-nitro-L-arginine administration corrects peripheral vasodilation and systemic capillary hypotension and ameliorates plasma volume expansion and sodium retention in portal hypertensive rats”, Hepatology, 17(1), pp. 84-90.

75. Lee YT, Sung JJ, Yung MY, Yu AL, Chung SC (1999), “Use of color Doppler EUS in assessing azygos blood flow for patients with portal hypertension”, Gastrointest Endosc., 50(1), pp. 47-52.

76. Lee YT, Chan FK, Ching JY, Lai CW, Leung VK, Chung SC, Sung JJ (2002), “Diagnosis of gastroesophageal varices and portal collateral venous abnormalities by endosonography in cirrhotic patients”, Endoscopy, 34(5), pp. 391-8.

77. Lo GH, Lai KH, Cheng JS, Huang RL, Wang SJ, Chiang HT(1999), “Prevalence of paraesophageal varices and gastric varices in patients achieving variceal obliteration by banding ligation and by injection sclerotherapy”, Gastrointest Endosc. 49(4 Pt 1), pp. 428-36.

78. Lukie BE, Card RT (1977), “Portal hypertension complicating myelofibrosis: reversal following splenectomy”, Can Med Assoc J., 117(7), pp. 771-2.

79. Manalo E, Tamada F (1980), “Criteria for varices assessed by Japanese society for portal hypertention”, Text book diagnostic and therapeutic gastrointestinal endoscopy, pp. 17-18.

80. McCormack TT, Sims J, Eyre-Brook I, Kennedy H, Goepel J, Johnson AG, Triger DR (1985), “Gastric lesions in portal hypertension: inflammatory gastritis or congestive gastropathy?”, Gut, 26(11), pp. 1226-32

81. Merli M, Nicolini G, Angeloni S, Rinaldi V, De Santis A, Merkel C, Attili AF, Riggio 0.(2003), “Incidence and natural history of small esophageal varices in cirrhotic patients”, J Hepatol , 38(3), pp. 266-72.

82. Mikkelsen WP, Edmondson HA, Peters RL, Redeker AG, Reynolds TB (1965), “Extra- and intrahepatic portal hypertension without cirrhosis (hepatoportal sclerosis)”, Ann Surg., 162(4), pp. 602-20.

83. Mittal MK, Gupta TK, Lee FY, Sieber CC, Groszmann RJ (1994), “ Nitric oxide modulates hepatic vascular tone in normal rat liver”, Am J Physiol., 267(3), pp. 416-22.

84. Moezi L, Gaskari SA, Liu H, Baik SK, Dehpour AR, Lee SS (2006), “Anandamide mediates hyperdynamic circulation in cirrhotic rats via CB(1) and VR(1) receptors ”, Br J Pharmacol., 149(7), pp. 898-908.

85. Nishida H, Giostra E, Spahr L, Mentha G, Mitamura K, Hadengue A (2001), “Validation of color Doppler EUS for azygos blood flow measurement in patients with cirrhosis: application to the acute hemodynamic effects of somatostatin, octreotide, or placebo”, Gastrointest Endosc. 54(1), pp. 24-30.

86. North Italian Endoscopic Club for the Study and Treatment of Esophageal Varices (1988), “Prediction of the first variceal hemorrhage in patients with cirrhosis of the liver and esophageal varices. A prospective multicenter study ”, N Engl JMed., 319(15), pp. 983-9.

87. Obara K, Irisawa A, Sato Y (2004), “usefulness of EUS in portal hypertension with esophageal varices”, Digestive endoscopy, 169(S), pp.168-172.

88. Okuda K, Ohnishi K, Kimura K, Matsutani S, Sumida M, Goto N, Musha H, Takashi M, Suzuki N, Shinagawa T, et al (1985), “Incidence of portal vein thrombosis in liver cirrhosis. An angiographic study in 708 patients” Gastroenterology, 89(2), pp. 79-86.

89. Okudaira M, Ohbu M, Okuda K (2002), “Idiopathic Portal Hypertension and Its Pathology”, Seminars in liver disease, 2(1), pp. 65-70.

90. Orrego H, A Medline, L M Blendis, J G Rankin, and D A Kreaden (1979), “Collagenisation of the Disse space in alcoholic liver disease”, Gut, 20(8), pp. 673-679.

91. Panke WF, Bradley EG, Moreno AH, Ruzicka FF, Rousselot LM, (1959), “Technique, hazards, and usefulness of percutaneous splenic portography”. J Am Med Assoc., 169(10), pp. 1032-7.

92. Pan WD, Xun RY, Chen YM (2002), “Correlations of portal hypertensive gastropathy of hepatitis B cirrhosis with other factors”, Hepatobiliary Pancreat Dis Int., 1(4), pp. 527-31.

93. Papazian A, Braillon A, Dupas JL, Sevenet F, Capron JP (1986), “Portal hypertensive gastric mucosa: an endoscopic study”, Gut, 27(10), pp. 1199-203.

94. Pinzani M, Failli P, Ruocco C, Casini A, Milani S, Baldi E, Giotti A, Gentilini P (1992), “Fat-storing cells as liver-specific pericytes. Spatial dynamics of agonist-stimulated intracellular calcium transients”, J Clin Invest., 90(2), pp. 642-6.

95. Pietrangelo A. (2010),”Hereditary Hemochromatosis: Pathogenesis, Diagnosis, and Treatment”, Gastroenterology, 139 (2), pp: 393-408.

96. Pontes JM, Leitâo MC, Portela FA, Rosa AM, Ministro P, Freitas DS (1995), “Endoscopic ultrasonography in the treatment of oesophageal varices by endoscopic sclerotherapy and band ligation: do we need it?” Eur J Gastroenterol Hepatol., 7(1), pp. 41-6.

97. Punamiya SJ (2008), “Interventional radiology in the management of portal hypertension”, Indian J Radiol Imaging, 18(3), pp. 249-55.

98. Richardson PD, Withrington PG (1976), “The inhibition by glucagon of the vasoconstrictor actions of noradrenaline, angiotensin and vasopressin on the hepatic arterial vascular bed of the dog”, Br J Pharmacol., 57(1), pp. 93-102.

99. Rockey DC, Weisiger RA (1996), “Endothelin induced contractility of stellate cells from normal and cirrhotic rat liver: implications for regulation of portal pressure and resistance’’, Hepatology, 24(1), pp. 233-40.

100. Rodríguez-Vilarrupla A, Fernández M, Bosch J, García-Pagán JC (2007), “Current concepts on the pathophysiology of portal hypertension”, Ann Hepatol., 6(1), pp. 28-36.

101. Salama ZA, Kassem AM, Giovannini M, Hunter MS (1997), “ Endoscopic ultrasonographic study of the azygos vein in patients with varices”, Endoscopy, 29(8), pp. 748-50.

102. Sarin SK, Sachdev G, Nanda R (1986), “Follow-up of patients after variceal eradication. A comparison of patients with cirrhosis, noncirrhotic portal fibrosis, and extrahepatic obstruction”, Ann Surg, 204(1), pp. 78-82

103. Sarin SK, Lahoti D, Sacena SP (1992), “Prevalence, classification and natural history of gastric varices: along-term follow up study in 568 portal hypertension patients”, Hepathology, 16(6), pp. 343-9.

104. Sato T, Yamazaki K, Toyota J, Karino Y, Ohmura T, Akaike J, Kuwata Y, Suga T (2006), “Usefulness of electronic radial endoscopic color Doppler ultrasonography in esophageal varices: comparison with convex type”, J Gastroenterol., 41(1), pp. 28-33.

105. Simson IW (1982), “Membranous obstruction of the inferior vena cava and hepatocellular carcinoma in South Africa”, Gastroenterology, 82(2), pp.171-8.

106. Spahr L, Giostra E, Mentha G, Hadengue A (2010), “Octreotide bolus injection and azygos blood flow in patients with cirrhosis: is the effect really predictable?”, J Clin Gastroenterol. , 44(9), pp. 206-9.

107. Sugano S, Yamamoto K, Takamura N, Momiyama K, Watanabe M, Ishii K (1999), “Azygos venous blood flow while fasting, postprandially, and after endoscopic variceal ligation, measured by magnetic resonance imaging”, J Gastroenterol, 34(3), pp. 310-4.

108. Sung JJ, Lee YT, Leong RW (2002), “EUS in portal hypertension” GastrointestEndosc, 56(4 S), pp. 35-43.

109. Suzuki T, Matsutani S, Umebara K, Sato G, Maruyama H, Mitsuhashi O, Nakano Y, Fukamachi T, Saisho H (2000), “EUS changes predictive for recurrence of esophageal varices in patients treated by combined endoscopic ligation and sclerotherapy”, GastrointestEndosc., 52(5), pp. 11-7.

110. Takase Y, Shibuya S, Chikamori F, Orii K, Iwasaki Y (1990), “Recurrence factors studied by percutaneous transhepatic portography before and after endoscopic sclerotherapy for esophageal varices”, Hepatology, 11(3), pp. 348-52.

111. Treiber G, Csepregi A, Malfertheiner P (2005), “ The Pathophysiology of Portal Hypertension”, Dig Dis., 23 (1), pp. 6-10.

112. Urabe T, Yoneshima M,Oiko Y, Inagaki Y , Kaneko S, Unoura M, Kobayashi K (1990), “Evaluation of Esophago-gastric Varices with Endoscopic Ultrasonography”, Endosc., 2(4), pp. 414-423.

113. Valla D, Flejou JF, Lebrec D, Bernuau J, Rueff B, Salzmann JL, Benhamou JP (1989), “Portal hypertension and ascites in acute hepatitis: clinical, hemodynamic and histological correlations”, Hepatology, 10(4), pp. 482-87.

114. Van Leeuwen DJ, Howe SC, Scheuer PJ, Sherlock S (1990), “Portal hypertension in chronic hepatitis: relationship to morphological changes”, Gut, 31(3), pp. 339-43.

115. Vigneri S, Termini R, Piraino A, Scialabba A, Pisciotta G, Fontana N (1991), “The stomach in liver cirrhosis. Endoscopic, morphological, and clinical correlations”, Gastroenterology, 101(2), pp. 472-8.

116. Villanueva C, Piqueras M, Aracil C, Gómez C, López-Balaguer JM, Gonzalez B, Gallego A, Torras X, Soriano G, Sáinz S, Benito S, Balanzó J (2006), “A randomized controlled trial comparing ligation and sclerotherapy as emergency endoscopic treatment added to somatostatin in acute variceal bleeding”, J Hepatol., 45(4), pp. 560-7.

117. Vorobioff J, Bredfeldt JE, Groszmann RJ (1983), “Hyperdynamic circulation in portal-hypertensive rat model: a primary factor for maintenance of chronic portal hypertension”, Am J Physiol., 244(1), pp. 52-7.

118. Watanabe K, Kimura K, Matsutani S, Ohto M, Okuda K (1988), “Portal hemodynamics in patients with gastric varices. A study in 230 patients with esophageal and/or gastric varices using portal vein catheterization”, Gastroenterology. 95(2), pp. 434-40.

119. Yüksel O, Koklü S, Arhan M, Yolcu OF, Ertugrul I, Odemi§ B, Altiparmak E, Sahin B (2006), Effects of esophageal varice eradication on portal hypertensive gastropathy and fundal varices: a retrospective and comparative study”, Dig Dis Sci., 51(1), pp. 27¬30.

MỤC LỤC

Lời cam đoan Mục lục

Những từ viết tắt Danh mục bảng Danh mục biểu đồ Danh mục hình

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. GIẢI PHẪU THỰC QUẢN 3

1.1.1. Liên quan của thực quản 3

1.1.2. Cấu tạo các lớp của thành thực quản 3

1.1.3. Mạch máu chi phối cho thực quản 4

1.2. GIẢI PHẪU TĨNH MẠCH CỬA VÀ HỆ THỐNG TUẦN HOÀN

BÀNG HỆ 4

1.2.1. Giải phẫu tĩnh mạch cửa 4

1.2.3. Giải phẫu TM đơn, TM bán đơn và TM bán đơn phụ 6

1.3. XƠ GAN 7

1.3.1. Nguyên nhân 7

1.3.2. Triệu chứng lâm sàng: 8

1.3.3. Xét nghiệm cận lâm sàng 9

1.3.4. Chẩn đoán hình ảnh 9

1.4. TĂNG ÁP LỰC TĨNH MẠCH CỬA 10

1.4.1. Nguyên nhân tăng áp lực tĩnh mạch cửa 10

1.4.3. Biểu hiện trên lâm sàng của tăng áp lực tĩnh mạch cửa 21

1.4.4. Các phương pháp thăm dò tăng áp lực tĩnh mạch cửa 23

1.5. SIÊU ÂM NỘI SOI 26

1.5.1. Bản chất của sóng âm 26

1.5.2. Nguyên lý hiệu ứng Doppler 27

1.5.3. Kỹ thuật Doppler màu 27

1.5.4. Lịch sử siêu âm nội soi (SANS) 28

1.5.5. Sơ lược cấu tạo và nguyên lý của máy siêu âm nội soi 29

1.5.6. Giải phẫu thành thực quản dạ dày và hệ thống tĩnh mạch

tương ứng trên siêu âm nội soi 30

1.5.7. Chỉ định, chống chỉ định và biến chứng của siêu âm nội soi32

1.5.8. Ứng dụng SANS trong TALTM ở Việt Nam và trên thế giới. 33

1.5.9. Siêu âm nội soi đánh giá tác dụng làm giảm áp lực

tĩnh mạch cửa bằng thuốc 36

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CƯU.38

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 38

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn nhóm chứng 38

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ đối với nhóm chứng 38

2.1.3. Tiêu chuẩn lựa chọn của nhóm bệnh: 39

2.1.4. Tiêu chuẩn loại trừ đối với nhóm bệnh 39

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 40

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 40

2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu 40

2.3.3. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu 41

2.3.4. Phương tiện nghiên cứu 41

2.3.5. Tiến hành nghiên cứu 42

2.3.6. Các chỉ tiêu nghiên cứu 44

2.4. THU THẬP KẾT QUẢ VÀ XỬ LÝ SỐ LIỆU 52

CHƯƠNG 3. KÉT QUẢ 53

3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA HAI NHÓM 53

3.1.1. Tuổi và giới 53

3.1.2. Nguyên nhân liên quan tới xơ gan, mức độ xơ gan

theo phân loại Child – Pugh của nhóm bệnh 54

3.1.3. Xuất huyết tiêu hóa do tăng áp lực tĩnh mạch cửa 55

3.2. KẾT QUẢ TRÊN NỘI SOI THỰC QUảN Dạ DÀY CủA 2 NHÓM…. 55

3.2.1. Nhóm bệnh 55

3.2.2. Nhóm chứng 57

3.3. KẾT QUẢ SIÊU ÂM NỘI SOI 57

3.3.1. Độ dày thành thực quản và dạ dày của nhóm chứng 57

3.3.3. Hình ảnh TM tại thực quản và dạ dày trên siêu âm nội soi ..61

3.3.5. Lưu lượng dòng chảy của TM đơn của hai nhóm 76

3.4. KHẢ NĂNG PHÁT HIỆN GIÃN TM TẠI DẠ DÀY BẰNG NỘI SOI

VÀ SIÊU ÂM NỘI SOI 80

CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN 82

4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA HAI NHÓM 82

4.1.1. Tuổi và giới 82

4.2.2. Nguyên nhân và mức độ xơ gan 82

4.2.3. Tình trạng XHTH do TALTMC 83

4.2 HÌNH ẢNH NỘI SOI DẠ DÀY – THỰC QUảN CủA NHÓM

BỆNH NHÂN XƠ GAN 84

4.2.1. Giãn tĩnh mạch thực quản 84

4.2.2. Giãn TM tại dạ dày 85

4.2.3. Bệnh lý niêm mạc dạ dày do tăng ALTMC 86

4.3. KẾT QUẢ TRÊN SIÊU ÂM NỘI SOI 87

4.3.1. Thành thực quản 87

4.3.2. Thành dạ dày 88

4.3.3. Hình ảnh tĩnh mạch tại thực quản và dạ dày của nhóm chứng 90

4.3.4. Hình ảnh tại TM thực quản và dạ dày của nhóm xơ gan 92

KÉT LUẬN 114

ĐỀ XUẤT 116

TÀI LIỆU THAM KHẢO 118

DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ

CÓ LIÊN QUAN ĐÉN LUẬN ÁN PHỤ LỤC

LINK ĐẶT MUA TÀI LIỆU ONLINE

LINK ĐẶT MUA TÀI LIỆU ONLINE 1

LINK ĐẶT MUA TÀI LIỆU ONLINE 2

LINK 1 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK 2 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK 3 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK 4 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK DOWNLOAD - BẢN FULL (UPDATING...)