GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full
8 thg 4, 2025 | 00:00

GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full

GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full


Nội  dung  của  giáo  trình  Hóa  phân  tích  này  gồm  9  chương.  Các chương 1, 2 trình bày về các vấn đề cơ bản của hóa phân tích, các cách biểu thị và tính toán về nồng độ dung dịch. Các chương 4 đến 8 trình bày các phương pháp định lượng hóa học như phương pháp phân tích trọng lượng, các phương pháp phân tích thể tích bao gồm phương pháp chuẩn độ acid-base, tạo phức, kết tủa và oxy hóa khử. Chương 9 trình bày các loại sai số, xử lý thống kê dữ liệu thực nghiệm và   cách trình bày kết quả phân tích. Cuối mỗi chương có phần bài tập. Phần lớn  các  bài tập  có độ khó  ở  mức  độ  trung  bình  để  giúp  sinh  viên  làm  sáng  tỏ  lý  thuyết,  suy luận và kết nối kiến thức.



NỘI DUNG:


CHƯƠNG I: ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA PHÂN TÍCH  ..........................  13

1.1. ĐỐI TƯỢNG CỦA HÓA PHÂN TÍCH  ...........................................  13

1.2. PHÂN  LOẠI CÁC  PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐỊNH 

LƯỢNG  ..........................................................................................  13

1.2.1. Phân loại theo bản chất của phương pháp  ............................  14

1.2.2.  Phân  loại  theo  lượng  mẫu  phân  tích  hay  kỹ  thuật 

phân tích  ................................................................................  15

1.3.  CÁC  BƯỚC  THỰC  HIỆN  CỦA  MỘT  QUY  TRÌNH 

PHÂN TÍCH  ...................................................................................  16

1.3.1. Xác định đối tượng – Mẫu thử  .............................................  16

1.3.2. Lựa chọn phương pháp  .........................................................  16

1.3.3. Lấy mẫu thử và bảo quản mẫu  .............................................  16

1.3.4. Xử lý mẫu thử – Tiến hành đo các chất phân tích  ................  17

1.3.5. Tính toán – xử lý kết quả phân tích  ......................................  17

1.4. CHỮ SỐ CÓ NGHĨA VÀ LÀM TRÒN SỐ ....................................  17

1.4.1. Chữ số có nghĩa trong số đo trực tiếp  ..................................  18

1.4.2. Chữ số có nghĩa trong số đo gián tiếp  ..................................  20

1.4.3. Cách làm tròn số  ...................................................................  22

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ........................................................................  23

CHƯƠNG II: NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH  .............................................  24

2.1. ĐỊNH NGHĨA DUNG DỊCH  ...........................................................  24

2.2. CÁC CÁCH BIỂU DIỄN NỒNG ĐỘ  ..............................................  24

2.2.1. Nồng độ mol  .........................................................................  25

2.2.2. Nồng độ phần trăm  ...............................................................  26

2.2.3. Nồng độ phần triệu và nồng độ phần tỷ  ...............................  26

2.2.4. Nồng độ đương lượng  ..........................................................  26 

6

2.2.5. Độ chuẩn (titre)  ....................................................................  31

2.3. TÍNH TOÁN VỀ NỒNG ĐỘ DUNG DỊCH  ....................................  33

2.3.1. Bài toán về pha dung dịch  ....................................................  33

2.3.2. Bài toán về chuyển đổi nồng độ  ...........................................  34

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ........................................................................  37

CHƯƠNG III: PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG  ...........   40

3.1. NGUYÊN TẮC CHUNG CỦA PHƯƠNG PHÁP  ...........................  40

3.2. PHÂN LOẠI  .....................................................................................  41

3.2.1. Phương pháp tách  .................................................................  41

3.2.2. Phương pháp chưng cất  ........................................................  41

3.2.3. Phương pháp kết tủa  .............................................................  42

3.3. TÍNH TOÁN TRONG PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG .....................  43

3.4. CÁC THAO TÁC CƠ BẢN CỦA PHƯƠNG PHÁP PHÂN 

TÍCH KHỐI LƯỢNG KẾT TỦA  ..................................................  45

3.3.1. Hòa tan mẫu phân tích  ..........................................................  45

3.3.2. Kết tủa  ..................................................................................  46

3.3.3. Lọc kết tủa và rửa kết tủa  .....................................................  49

3.3.4. Sấy và nung kết tủa  ..............................................................  50

3.3.5. Cân .......................................................................................  51

3.5. PHẠM VI ỨNG DỤNG CỦA PHÂN TÍCH KHỐI LƯỢNG  ...............   51

CHƯƠNG IV: PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH THỂ TÍCH  .............  54

4.1. NGUYÊN TẮC VÀ MỘT SỐ KHÁI NIỆM  ...................................  54

4.1.1. Nguyên tắc  ............................................................................  54

4.1.2. Các khái niệm  .......................................................................  55

4.2. YÊU CẦU CỦA PHẢN ỨNG HÓA HỌC DÙNG TRONG 

CHUẨN ĐỘ  ...................................................................................  57

4.3.  PHÂN  LOẠI  CÁC  PHƯƠNG  PHÁP  PHÂN  TÍCH  THỂ 

TÍCH  ...............................................................................................  58 

7

4.3.1. Phương pháp acid base  .........................................................  58

4.3.2. Phương pháp oxy hóa khử  ....................................................  58

4.3.3. Phương pháp chuẩn độ tạo phức  ..........................................  58

4.3.4. Phương pháp chuẩn độ kết tủa  .............................................  58

4.4. TÍNH KẾT QUẢ TRONG PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ ............  58

4.5. CÁCH PHA CHẾ DUNG DỊCH CHUẨN  .......................................  60

4.6. HỆ SỐ HIỆU CHỈNH  .......................................................................  61

4.7. KỸ THUẬT CHUẨN ĐỘ  ................................................................  63

4.7.1. Kỹ thuật chuẩn độ trực tiếp  ..................................................  63

4.7.2. Kỹ thuật chuẩn độ ngược hay chuẩn độ thừa trừ  .................  63

4.7.3. Kỹ thuật chuẩn độ thế  ...........................................................  64

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ........................................................................  66

CHƯƠNG V: PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ ACID - BASE  ...........  68

5.1. NGUUYÊN TẮC CỦA PHƯƠNG PHÁP TRUNG HÒA  ...............  68

5.2.  CHỈ  THỊ  TRONG  PHƯƠNG  PHÁP  CHUẨN  ĐỘ  ACID 

BASE  ..............................................................................................  69

5.2.1. Khái niệm  .............................................................................  69

5.2.2. Khoảng pH chuyển màu của chỉ thị acid – base. .................  69

5.2.3. Chỉ số chuẩn độ pT của chất chỉ thị  .....................................  71

5.2.4. Nguyên tắc chọn chỉ thị  ........................................................  72

5.3. CÁCH XÁC ĐỊNH ĐIỂM TƯƠNG ĐƯƠNG  .................................  73

5.4.  NGUYÊN  TẮC  XÂY  DỰNG  ĐƯỜNG  ĐỊNH  PHÂN 

ACID- BASE  ..................................................................................  73

5.5. CÁC TRƯỜNG HỢP ĐỊNH PHÂN  ................................................  74

5.5.1.  Định  phân  dung  dịch  acid  mạnh  bằng  base  mạnh 

hay ngược lại  .........................................................................  74

5.5.2. Sai số chuẩn độ  .....................................................................  82

5.5.3. Định phân acid yếu bằng base mạnh hay ngược lại  .............  83

5.5.4. Định phân base yếu bằng acid mạnh hay ngược lại  .............  90 

8

5.5.5.  Định  lượng  một  acid  yếu  bằng  một  base  yếu  hay 

ngược lại  ...............................................................................  94

5.5.6. Điều kiện định phân riêng biệt một acid (hay base) 

trong hỗn hợp hai acid (hay base)  .........................................  94

5.5.7. Định phân một đa acid .........................................................  95

5.5.8. Định lượng một đa base  .......................................................  99

5.5.9. Chuẩn độ hỗn hợp các đơn acid và đơn base  .....................  102

5.6. DUNG DỊCH ĐỆM  ........................................................................  103

5.6.1. Thành phần của dung dịch đệm  ..........................................  104

5.6.2.  Tính  pH  của  dung  dịch  đệm  –  phương  trình 

Henderson –  Hasselbalch  ...................................................  104

5.6.3. Đệm năng  ...........................................................................  106

5.6.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới giá trị pH của dung dịch đệm  ........  107

5.6.5. Pha chế dung dịch đệm  .......................................................  107

5.7.  ỨNG  DỤNG  CỦA  PHƯƠNG  PHÁP  CHUẨN  ĐỘ  ACID 

BASE  ............................................................................................  108

5.7.1. Điều chế dung dịch tiêu chuẩn các acid base  .....................  108

5.7.2. Xác định một số nguyên tố  .................................................  109

5.7.3. Định lượng các hợp chất vô cơ ..........................................  110

5.7.4. Định lượng các nhóm chức hữu cơ  ....................................  111

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ......................................................................  114

CHƯƠNG VI: PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ TẠO PHỨC  ...........  118

6.1. ĐẠI CƯƠNG VỀ PHỨC CHẤT  ....................................................  118

6.1.1. Định nghĩa  ..........................................................................  118

6.1.2. Hằng số cân bằng tạo phức ................................................  119

6.2. PHỨC CHẤT CỦA KIM LOẠI VỚI COMPLEXON  ...................  121

6.2.1. Định nghĩa và cấu tạo của complexon ...............................  121

6.2.2. Phản ứng tạo phức của ion kim loại với EDTA  .................  122

6.2.3.  Độ  bền  vững  của  các  complexonat  –  Hằng  số  tạo 

thành  ...........................................................................................  122 

9

6.2.4. Ảnh hưởng của pH đến cân bằng tạo phức. Hằng số 

cân bằng biểu kiến  ..............................................................  123

6.2.5. Sự cạnh tranh của EDTA với phối tử tạo phức khác..........  128

6.3. ĐƯỜNG BIỂU DIỄN CHUẨN ĐỘ BẰNG EDTA  .......................  129

6.3.1. Dựng đường cong chuẩn độ  ...............................................  130

6.3.2. Đường cong chuẩn độ trong sự có mặt của ammonia  ........  134

6.3.3. Chất chỉ thị cho chuẩn độ EDTA  .......................................  136

6.4.  CÁC  KỸ  THUẬT  CHUẨN  ĐỘ  BẰNG  DUNG  DỊCH 

EDTA  ...........................................................................................  139

6.4.1. Phương pháp chuẩn độ trực tiếp  .........................................  139

6.4.2. Chuẩn độ ngược  .................................................................  140

6.4.3. Chuẩn độ thế  .......................................................................  140

6.4.4. Chuẩn độ gián tiếp  ..............................................................  141

6.5. CÁC CÁCH CHUẨN ĐỘ KHÁC  ..................................................  141

6.5.1. Chuẩn độ với chỉ thị acid – base  ........................................  141

6.5.2. Chuẩn độ chỉ thị oxy hóa khử  ............................................  141

6.6. ỨNG DỤNG CỦA CHUẨN ĐỘ COMPLEXON..........................  141

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ......................................................................  143

CHƯƠNG VII: PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ KẾT TỦA  ............  145

7.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA PHƯƠNG PHÁP CHUẨN ĐỘ 

KẾT TỦA  .....................................................................................  145

7.2. ĐƯỜNG CHUẨN ĐỘ  ....................................................................  147

7.2.1. Khảo sát sự biến đổi nồng độ Ag

+

và Cl

trong quá 

trình định lượng.  .................................................................  147

7.2.2. Nhận xét  .............................................................................  149

7.3. CHUẨN ĐỘ HỖN HỢP  .................................................................  151

7.4.  CÁC  PHƯƠNG  PHÁP  XÁC  ĐỊNH  ĐIỂM  TƯƠNG 

ĐƯƠNG  .......................................................................................  152

7.4.1. Phương pháp Mohr  .............................................................  152

7.4.2. Phương pháp Volhard ........................................................  154 

10

7.4.3. Phương pháp Fajans  ...........................................................  156

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ......................................................................  159

CHƯƠNG VIII: CHUẨN ĐỘ OXY HÓA – KHỬ  ...........................  161

8.1. KHÁI QUÁT VỀ PHẢN ỨNG OXY HÓA – KHỬ  ......................  161

8.1.1. Khái niệm phản ứng oxy hóa – khử  ...................................  161

8.1.2. Ảnh hưởng của nồng độ – phương trình Nernst  .................  162

8.1.3. Ảnh hưởng của pH đến thế oxy hóa – khử  .........................  164

8.2. CHUẨN ĐỘ OXY HÓA – KHỬ  ...................................................  166

8.2.1. Nguyên tắc  ..........................................................................  166

8.2.2. Xác định thế tại điểm tương đương  ....................................  168

8.3. ĐƯỜNG CHUẨN ĐỘ CỦA PHƯƠNG PHÁP OXY HÓA 

– KHỬ  ..........................................................................................  170

8.3.1. Trường hợp khi số electron trao đổi trong các bán 

phản ứng oxy hóa và khử là bằng nhau  ..............................  171

8.3.2. Trường hợp số electron trao đổi trong các bán phản 

ứng oxy hóa và khử là khác nhau  .......................................  175

8.4. CHỈ THỊ SỬ DỤNG TRONG PHẢN ỨNG OXY HÓA  –

KHỬ  .............................................................................................  179

8.5.  PHÂN  LOẠI  CÁC  PHƯƠNG  PHÁP  CHUẨN  ĐỘ  OXY 

HÓA – KHỬ  ................................................................................  182

8.5.1. Phương pháp pemanganate.................................................  182

8.5.2. Phương pháp iod ................................................................  185

8.5.3. Phương pháp dicromate  ......................................................  188

CHƯƠNG IX: XỬ LÝ SỐ LIỆU THỰC NGHIỆM TRONG 

PHÂN TÍCH  .........................................................................................  194

9.1. MỘT SỐ ĐỊNH NGHĨA  ................................................................  194

9.1.1. Trung bình và trung vị  ........................................................  194

9.1.2. Độ chính xác (precision)  ....................................................  195

9.1.3. Độ đúng (acuracy)  ..............................................................  196 

11

9.1.4. Phân biệt độ chính xác và độ đúng  .....................................  197

9.2. CÁC LOẠI SAI SỐ  ........................................................................  197

9.2.1. Sai số hệ thống  ...................................................................  198

9.2.2. Sai số thô  ............................................................................  200

9.2.3. Sai số ngẫu nhiên  ................................................................  200

9.3. ĐỊNH LUẬT PHÂN BỐ GAUSSIAN  ...........................................  201

9.3.1. Hàm phân bố Gaussian  .......................................................  201

9.3.2. Diện tích của đường Gaussian- xác suất tin cậy p..............  203

9.4. CÁC ĐẠI LƯỢNG THỐNG KÊ ĐẶC TRƯNG CHO ĐỘ 

PHÂN TÁN  ..................................................................................  204

9.5. QUY LUẬT LAN TRUYỀN SAI SỐ NGẪU NHIÊN  ..................  207

9.6. XỬ LÝ THỐNG KÊ CÁC DỮ LIỆU THỰC NGHIỆM  ...............  209

9.6.1. Loại bỏ dữ liệu ngoại lai.....................................................  210

9.6.2. Giới hạn tin cậy  ..................................................................  211

9.6.3. Xác định sai số hệ thống của phương pháp  ........................  214

9.6.4. So sánh độ chính xác của hai kết quả thực nghiệm  -Chuẩn F  ...............................................................................  215

9.6.5. So sánh hai giá trị trung bình .............................................  217

CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP  ......................................................................  221

ĐÁP SỐ BÀI TẬP  ................................................................................  223

TÀI LIỆU THAM KHẢO  ...................................................................  233

PHỤ LỤC



GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full
GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full GIÁO TRÌNH - HÓA PHÂN TÍCH (Dùng cho sinh viên hệ không chuyên hóa) (Hồ Thị Yêu Ly & Phan Thị Anh Đào) Full

Chuyên mục:

Không có nhận xét nào: