Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, một số xét nghiệm, siêu âm và mô bệnh học bệnh gan nhiễm mỡ (Vũ Thị Thu Trang)
1. Khảo sát đặc điểm lâm sàng, một số xét nghiệm, siêu âm và mô bệnh học trong bệnh gan nhiễm mỡ.
2. Tìm hiểu mối liên quan giữa lâm sàng, xét nghiệm, siêu âm với hình thái tổn thương mô bệnh học và giá trị của một số phương pháp chẩn đoán không xâm lấn trong bệnh gan nhiễm mỡ.
NỘI DUNG:
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN …………………………………………………3
1.1. DỊCH TỄ HỌC CỦA BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...................................... 3
1.1.1. Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu ................................................................................ 3
1.1.2. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu .................................................................... 4
1.2. ĐỊNH NGHĨA, NGUYÊN NHÂN, PHÂN LOẠI VÀ CƠ CHẾ BỆNH
SINH BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...................................................................... 7
1.2.1. Định nghĩa .............................................................................................................. 7
1.2.2. Nguyên nhân .......................................................................................................... 7
1.2.3. Phân loại ................................................................................................................. 8
1.2.4. Cơ chế bệnh sinh.................................................................................................... 9
1.3. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG ........................................................................ 14
1.4. CÁC CHỈ ĐIỂM SINH HỌC CHẨN ĐOÁN BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...... 15
1.4.1. Một số chỉ điểm sinh học chẩn đoán thoái hóa mỡ gan ................................... 15
1.4.2. Các chỉ điểm sinh học xác định viêm gan nhiễm mỡ và xơ hóa gan ............. 17
1.4.3. Chỉ số ANI phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. .................. 20
1.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH ............................... 20
1.5.1. Siêu âm ................................................................................................................. 20
1.5.2. Chụp cắt lớp vi tính ............................................................................................. 22
1.5.3. Chụp cộng hưởng từ ............................................................................................ 23
1.5.4. Các kỹ thuật đo độ đàn hồi gan .......................................................................... 24
1.6. Mô bệnh học bệnh gan nhiễm mỡ ............................................................ 24
1.6.1. Thoái hóa mỡ ....................................................................................................... 24
1.6.2. Tổn thương tế bào gan ........................................................................................ 25
1.6.3. Viêm tiểu thùy và khoảng cửa ............................................................................ 27
1.6.4. Xơ hóa gan ........................................................................................................... 28
1.6.5. Các tổn thương khác trong bệnh gan nhiễm mỡ .............................................. 30
1.6.6. Đánh giá giai đoạn và mức độ gan nhiễm mỡ .................................................. 32
1.7. TIẾN TRIỂN CỦA BỆNH GAN NHIỄM MỠ ....................................... 34
1.8. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ BỆNH GAN NHIỄM MỠ TRÊN THẾ
GIỚI VÀ VIỆT NAM ..................................................................................... 35
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………..37
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 37
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân ................................................................................ 37
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ............................................................................................... 37
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................... 37
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................. 37
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu ............................................................................................. 38
2.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu ....................................................................................... 38
2.2.4. Phương tiện nghiên cứu ...................................................................................... 47
2.2.5. Các bước tiến hành nghiên cứu .......................................................................... 49
2.2.6. Phân tích và xử lýsố liệu .................................................................................... 55
2.2.7. Khống chế sai số .................................................................................................. 56
2.3. ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU ..................................................................... 57
2.4. SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU ............................................................................ 58
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………59
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ....... 59
3.2. ĐẶC ĐIỂM XÉT NGHIỆM CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ... 65
3.3. ĐẶC ĐIỂM SIÊU ÂM GAN CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ .. 72
3.4. ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC CỦA GAN NHIỄM MỠ ........................ 73
3.5. LIÊN QUAN GIỮA LÂM SÀNG, XÉT NGHIỆM, SIÊU ÂM VÀ MÔ
BỆNH HỌC Ở BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ......................................... 88
3.6. GIÁ TRỊ CỦA MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN KHÔNG XÂM
LẤN TRONG BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...................................................... 94
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN …………………………………………………..99
4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ....... 99
4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới ..................................................................................... 99
4.1.2. Chỉ số khối cơ thể và vòng bụng ..................................................................... 100
4.1.3. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ ............................................................... 102
4.1.4. Triệu chứng lâm sàng ....................................................................................... 103
4.2. ĐẶC ĐIỂM XÉT NGHIỆM CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ .... 104
4.2.1. Xét nghiệm huyết học ...................................................................................... 104
4.2.2. Xét nghiệm sinh hóa máu ................................................................................ 105
4.3. ĐẶC ĐIỂM SIÊU ÂM GAN CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ... 111
4.4. ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ..... 111
4.4.1. Đặc điểm tổn thương thoái hóa mỡ ................................................................ 112
4.4.2. Đặc điểm tổn thương viêm .............................................................................. 114
4.4.3. Đặc điểm tổn thương tế bào gan ..................................................................... 117
4.4.4. Đặc điểm tổn thương xơ hóa gan .................................................................... 121
4.5. MỐI LIÊN QUAN GIỮA LÂM SÀNG, XÉT NGHIỆM VÀ MÔ BỆNH
HỌC Ở BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ................................................... 124
4.5.1. Mối liên quan giữa lâm sàng với mô bệnh học gan nhiễm mỡ .................... 124
4.5.2. Mối liên quan giữa xét nghiệm và mô bệnh học gan nhiễm mỡ ................. 125
4.5.3. Mối tương quan giữa các chỉ số mô bệnh học trong bệnh gan nhiễm mỡ .. 126
4.6. GIÁ TRỊ CỦA MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN KHÔNG XÂM
LẤN TRONG BỆNH GAN NHIỄM MỠ .................................................... 127
4.6.1. Đánh giá mức độ nhiễm mỡ ............................................................................ 127
4.6.2. Phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu ........... 129
4.6.3. Đánh giá mức độ xơ hóa gan ........................................................................... 130
KẾT LUẬN ................................................................................................... 134
KHUYẾN NGHỊ ........................................................................................... 136
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 1: BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
PHỤ LỤC 2: TEST AUDIT
DANH SÁCH BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
1. Khảo sát đặc điểm lâm sàng, một số xét nghiệm, siêu âm và mô bệnh học trong bệnh gan nhiễm mỡ.
2. Tìm hiểu mối liên quan giữa lâm sàng, xét nghiệm, siêu âm với hình thái tổn thương mô bệnh học và giá trị của một số phương pháp chẩn đoán không xâm lấn trong bệnh gan nhiễm mỡ.
NỘI DUNG:
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN …………………………………………………3
1.1. DỊCH TỄ HỌC CỦA BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...................................... 3
1.1.1. Bệnh gan nhiễm mỡ do rượu ................................................................................ 3
1.1.2. Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu .................................................................... 4
1.2. ĐỊNH NGHĨA, NGUYÊN NHÂN, PHÂN LOẠI VÀ CƠ CHẾ BỆNH
SINH BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...................................................................... 7
1.2.1. Định nghĩa .............................................................................................................. 7
1.2.2. Nguyên nhân .......................................................................................................... 7
1.2.3. Phân loại ................................................................................................................. 8
1.2.4. Cơ chế bệnh sinh.................................................................................................... 9
1.3. BIỂU HIỆN LÂM SÀNG ........................................................................ 14
1.4. CÁC CHỈ ĐIỂM SINH HỌC CHẨN ĐOÁN BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...... 15
1.4.1. Một số chỉ điểm sinh học chẩn đoán thoái hóa mỡ gan ................................... 15
1.4.2. Các chỉ điểm sinh học xác định viêm gan nhiễm mỡ và xơ hóa gan ............. 17
1.4.3. Chỉ số ANI phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu và không do rượu. .................. 20
1.5. CÁC PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH ............................... 20
1.5.1. Siêu âm ................................................................................................................. 20
1.5.2. Chụp cắt lớp vi tính ............................................................................................. 22
1.5.3. Chụp cộng hưởng từ ............................................................................................ 23
1.5.4. Các kỹ thuật đo độ đàn hồi gan .......................................................................... 24
1.6. Mô bệnh học bệnh gan nhiễm mỡ ............................................................ 24
1.6.1. Thoái hóa mỡ ....................................................................................................... 24
1.6.2. Tổn thương tế bào gan ........................................................................................ 25
1.6.3. Viêm tiểu thùy và khoảng cửa ............................................................................ 27
1.6.4. Xơ hóa gan ........................................................................................................... 28
1.6.5. Các tổn thương khác trong bệnh gan nhiễm mỡ .............................................. 30
1.6.6. Đánh giá giai đoạn và mức độ gan nhiễm mỡ .................................................. 32
1.7. TIẾN TRIỂN CỦA BỆNH GAN NHIỄM MỠ ....................................... 34
1.8. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VỀ BỆNH GAN NHIỄM MỠ TRÊN THẾ
GIỚI VÀ VIỆT NAM ..................................................................................... 35
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………..37
2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU ............................................................................. 37
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân ................................................................................ 37
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ ............................................................................................... 37
2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................................... 37
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu ............................................................................................. 37
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu ............................................................................................. 38
2.2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu ....................................................................................... 38
2.2.4. Phương tiện nghiên cứu ...................................................................................... 47
2.2.5. Các bước tiến hành nghiên cứu .......................................................................... 49
2.2.6. Phân tích và xử lýsố liệu .................................................................................... 55
2.2.7. Khống chế sai số .................................................................................................. 56
2.3. ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU ..................................................................... 57
2.4. SƠ ĐỒ NGHIÊN CỨU ............................................................................ 58
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………59
3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ....... 59
3.2. ĐẶC ĐIỂM XÉT NGHIỆM CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ... 65
3.3. ĐẶC ĐIỂM SIÊU ÂM GAN CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ .. 72
3.4. ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC CỦA GAN NHIỄM MỠ ........................ 73
3.5. LIÊN QUAN GIỮA LÂM SÀNG, XÉT NGHIỆM, SIÊU ÂM VÀ MÔ
BỆNH HỌC Ở BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ......................................... 88
3.6. GIÁ TRỊ CỦA MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN KHÔNG XÂM
LẤN TRONG BỆNH GAN NHIỄM MỠ ...................................................... 94
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN …………………………………………………..99
4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ....... 99
4.1.1. Đặc điểm về tuổi và giới ..................................................................................... 99
4.1.2. Chỉ số khối cơ thể và vòng bụng ..................................................................... 100
4.1.3. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ ............................................................... 102
4.1.4. Triệu chứng lâm sàng ....................................................................................... 103
4.2. ĐẶC ĐIỂM XÉT NGHIỆM CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ .... 104
4.2.1. Xét nghiệm huyết học ...................................................................................... 104
4.2.2. Xét nghiệm sinh hóa máu ................................................................................ 105
4.3. ĐẶC ĐIỂM SIÊU ÂM GAN CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ... 111
4.4. ĐẶC ĐIỂM MÔ BỆNH HỌC CỦA BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ..... 111
4.4.1. Đặc điểm tổn thương thoái hóa mỡ ................................................................ 112
4.4.2. Đặc điểm tổn thương viêm .............................................................................. 114
4.4.3. Đặc điểm tổn thương tế bào gan ..................................................................... 117
4.4.4. Đặc điểm tổn thương xơ hóa gan .................................................................... 121
4.5. MỐI LIÊN QUAN GIỮA LÂM SÀNG, XÉT NGHIỆM VÀ MÔ BỆNH
HỌC Ở BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ ................................................... 124
4.5.1. Mối liên quan giữa lâm sàng với mô bệnh học gan nhiễm mỡ .................... 124
4.5.2. Mối liên quan giữa xét nghiệm và mô bệnh học gan nhiễm mỡ ................. 125
4.5.3. Mối tương quan giữa các chỉ số mô bệnh học trong bệnh gan nhiễm mỡ .. 126
4.6. GIÁ TRỊ CỦA MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP CHẨN ĐOÁN KHÔNG XÂM
LẤN TRONG BỆNH GAN NHIỄM MỠ .................................................... 127
4.6.1. Đánh giá mức độ nhiễm mỡ ............................................................................ 127
4.6.2. Phân biệt gan nhiễm mỡ do rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu ........... 129
4.6.3. Đánh giá mức độ xơ hóa gan ........................................................................... 130
KẾT LUẬN ................................................................................................... 134
KHUYẾN NGHỊ ........................................................................................... 136
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC 1: BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
PHỤ LỤC 2: TEST AUDIT
DANH SÁCH BỆNH NHÂN NGHIÊN CỨU
Không có nhận xét nào: