Đánh giá vai trò của xuất khẩu thủy sản đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam thông qua mô hình hiệu chỉnh sai số (Lê Hằng Mỹ Hạnh)
Mục tiêu chung: Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý thuyết và tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới, tác giả xác định các kênh truyền dẫn trong mối quan hệ giữa xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế, đồng thời lựa chọn mô hình nghiên cứu thực nghiệm và áp dụng mô hình FMOLS và mô hình VECM để đánh giá mối quan hệ giữa xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế. Từ đó, tác giả đánh giá vai trò của xuất khẩu thủy sản đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
NỘI DUNG:
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA XUẤT KHẨU
VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ............................................................................ 10
1.1. Tăng trưởng kinh tế ...................................................................................... 10
1.1.1. Khái niệm ............................................................................................... 10
1.1.2. Các chỉ tiêu đánh giá tăng trưởng kinh tế ........................................... 11
1.1.3. Đo lường tăng trưởng kinh tế bằng cách tiếp cận phổ biến ............... 12
1.1.4. Đo lường tăng trưởng bằng cách tiếp cận hàm sản xuất .................... 13
1.2. Xuất khẩu và xuất khẩu thủy sản ............................................................... 18
1.2.1. Khái niệm xuất khẩu và xuất khẩu thủy sản ....................................... 18
1.2.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu đối với tăng trưởng kinh tế ............. 19
1.3. Các lý thuyết về tác động của xuất khẩu đến tăng trưởng kinh tế .......... 27
1.3.1. Lý thuyết cổ điển .................................................................................... 27
1.3.2. Lý thuyết trọng cầu ................................................................................ 29
1.3.3. Lý thuyêt tăng trưởng nội sinh ............................................................. 30
1.3.4. Lý thuyết hiệu ứng co giãn xuất nhập khẩu và điều kiện Marshall –
Lerner ............................................................................................................... 32
1.3.5. Lý thuyết tác động của tỷ giá đến xuất nhập khẩu .............................. 33
1.3.6. Lý thuyết về độ co giãn, hiệu ứng tuyến J ............................................ 35
Tóm tắt chương 1 .................................................................................................... 41
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ XÂY
DỰNG KHUNG LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU ................................................... 42
2.1. Các nghiên cứu ở các quốc gia riêng biệt ................................................... 42
iv
2.2. Các nghiên cứu sử dụng dữ liệu đa quốc gia .............................................. 48
2.3. Đánh giá các công trình nghiên cứu trước và hướng nghiên cứu ............ 52
2.4. Mô hình nghiên cứu của luận án ................................................................. 56
Tóm tắt chương 2 .................................................................................................... 59
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ XUẤT KHẨU
THỦY SẢN VIỆT NĂM TỪ NĂM 2000 ĐẾN NAY ........................................... 60
3.1. Thực trạng tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam trong những năm từ năm
2000 đến nay ......................................................................................................... 60
3.2. Thực trạng sản lượng và kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam từ
năm 2000 đến nay ................................................................................................ 64
3.2.1. Thực trạng sản xuất thủy sản từ 2000 đến nay ................................... 64
3.2.1. Thực trạng kim ngạch xuất khẩu thủy sản từ 2000 đến nay. ............. 67
3.2.3. Cơ cấu các mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam ....... 70
3.2.3.1. Mặt hàng tôm mặn lợ ...................................................................... 72
3.2.3.2. Mặt hàng cá tra ............................................................................... 76
3.2.3.3. Mặt hàng cá ngừ ............................................................................. 78
3.2.4. Thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam ..................................... 80
3.2.5. Những kết quả đạt được và hạn chế trong xuất khẩu thủy sản Việt
Nam .................................................................................................................. 82
3.2.5.1. Những kết quả đạt được .................................................................. 82
3.2.5.2. Những hạn chế ................................................................................ 84
Tóm tắt chương 3 .................................................................................................... 87
CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU THỦY SẢN ĐỐI
VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở VIỆT NAM ................................................ 89
4.1. Phương trình nghiên cứu ............................................................................. 89
4.2. Mô tả dữ liệu ................................................................................................. 93
4.3. Kiểm định tính dừng của dữ liệu ................................................................. 94
4.4. Phân tích tác động của xuất khẩu thủy sản tới tăng trưởng kinh tế ngành
thủy sản Việt Nam bằng mô hình VECM .......................................................... 96
4.4.1. Kiểm định độ trễ phù hợp...................................................................... 96
4.4.2. Kiểm định đồng liên kết ........................................................................ 97
v
4.4.3. Kết quả kiểm định tính ổn định của mô hình ...................................... 98
4.4.4. Kết quả mô hình VECM ........................................................................ 99
4.4.5. Phân tích cú sốc (Hàm phản ứng xung) ............................................ 100
4.4.6. Phân tích phân rã phương sai ............................................................ 102
4.5. Phân tích tác động của xuất khẩu thủy sản đối với tăng trưởng kinh tế
Việt Nam bằng mô hình mô hình FMOLS và mô hình VECM ..................... 104
4.5.1. Kết quả nghiên cứu bằng mô hình FMOLS ...................................... 104
4.5.1.1. Kiểm định Đồng liên kết ............................................................... 104
4.5.1.2. Kết quả mô hình hồi quy FMOLS ................................................. 105
4.5.2.1. Kiểm định độ trễ tối ưu ................................................................. 109
4.5.2.2. Kiểm định đồng liên kết ................................................................ 110
4.5.2.3. Kết quả nghiên cứu bằng mô hình VECM .................................... 111
4.5.2.4. Kiểm định sự ổn định của mô hình ............................................... 114
4.5.2.5. Phân tích hàm phản ứng xung ...................................................... 114
4.6. Đánh giá chung về vai trò của xuất khẩu thủy sản tác động đến tăng
trưởng kinh tế Việt Nam ................................................................................... 118
Tóm tắt chương 4 .................................................................................................. 122
CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP ĐỂ THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU THỦY SẢN Ở VIỆT NAM ...... 123
5.1. Dự báo triển vọng xuất khẩu thủy sản Việt Nam .................................... 123
5.1.1. Định hướng phát triển nuôi trồng các đối tượng thủy sản chủ lực đến
năm 2030 ........................................................................................................ 123
5.1.2. Định hướng phát triển chế biến, xuất khẩu thủy sản........................ 124
5.1.3. Nhu cầu tiêu thụ thủy sản thế giới ..................................................... 125
5.1.3.1. Nhu cầu thủy sản thế giới ............................................................. 125
5.1.3.2. Khả năng cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường thế
giới ............................................................................................................. 126
5.1.4. Dự báo công nghệ chế biến thủy sản ................................................. 127
5.1.5. Hội nhập kinh tế thông qua các hiệp định thương mại .................... 128
vi
5.1.5.1. Hội nhập ngày toàn diện của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới tạo
các cơ hội cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam tăng cường
xuất khẩu. ................................................................................................... 128
5.1.5.2. Xu hướng dịch chuyển xuất khẩu về Châu Á là cơ hội cho ngành
xuất khẩu thủy sản ở Việt Nam .................................................................. 129
5.2. Giải pháp tăng cường xuất khẩu thủy sản Việt Nam .............................. 130
5.2.1. Các giải pháp nhằm hỗ trợ phát triển thủy sản ................................. 130
5.2.1.1. Các giải pháp về cơ chế chính sách .............................................. 130
5.2.1.2. Phát triển sản xuất nuôi trồng thủy sản, khai thác, chế biến xuất
khẩu thủy sản theo chuỗi giá trị, thủy sản thâm canh. .............................. 134
5.2.1.3. Quản lý sản xuất ........................................................................... 135
5.2.2. Các giải pháp hỗ trợ hoạt động xuất khẩu ......................................... 136
5.2.2.1. Các giải pháp về cơ chế, chính sách hỗ trợ xuất khẩu thủy sản ... 136
5.2.2.2. Giải pháp về thị trường và xúc tiến thương mại ........................... 139
5.2.3. Chính sách về tỷ giá hối đoái .............................................................. 140
5.2.4. Giải pháp về tín dụng .......................................................................... 141
5.2.5. Giải pháp thu hút đầu tư nước ngoài hỗ trợ xuất khẩu thủy sản ..... 143
5.2.6. Các giải pháp khác .............................................................................. 145
5.2.6.1. Giải pháp về nguồn nhân lực ........................................................ 145
5.2.6.2. Giải pháp về khoa học kỹ thuật ..................................................... 146
5.2.6.3. Giải pháp phía doanh nghiệp ....................................................... 147
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 149
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ............... 151
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 152
PHỤ LỤC .....
Mục tiêu chung: Trên cơ sở hệ thống hóa cơ sở lý thuyết và tổng quan các nghiên cứu thực nghiệm trên thế giới, tác giả xác định các kênh truyền dẫn trong mối quan hệ giữa xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế, đồng thời lựa chọn mô hình nghiên cứu thực nghiệm và áp dụng mô hình FMOLS và mô hình VECM để đánh giá mối quan hệ giữa xuất khẩu và tăng trưởng kinh tế. Từ đó, tác giả đánh giá vai trò của xuất khẩu thủy sản đối với tăng trưởng kinh tế Việt Nam.
NỘI DUNG:
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA XUẤT KHẨU
VÀ TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ............................................................................ 10
1.1. Tăng trưởng kinh tế ...................................................................................... 10
1.1.1. Khái niệm ............................................................................................... 10
1.1.2. Các chỉ tiêu đánh giá tăng trưởng kinh tế ........................................... 11
1.1.3. Đo lường tăng trưởng kinh tế bằng cách tiếp cận phổ biến ............... 12
1.1.4. Đo lường tăng trưởng bằng cách tiếp cận hàm sản xuất .................... 13
1.2. Xuất khẩu và xuất khẩu thủy sản ............................................................... 18
1.2.1. Khái niệm xuất khẩu và xuất khẩu thủy sản ....................................... 18
1.2.2. Vai trò của hoạt động xuất khẩu đối với tăng trưởng kinh tế ............. 19
1.3. Các lý thuyết về tác động của xuất khẩu đến tăng trưởng kinh tế .......... 27
1.3.1. Lý thuyết cổ điển .................................................................................... 27
1.3.2. Lý thuyết trọng cầu ................................................................................ 29
1.3.3. Lý thuyêt tăng trưởng nội sinh ............................................................. 30
1.3.4. Lý thuyết hiệu ứng co giãn xuất nhập khẩu và điều kiện Marshall –
Lerner ............................................................................................................... 32
1.3.5. Lý thuyết tác động của tỷ giá đến xuất nhập khẩu .............................. 33
1.3.6. Lý thuyết về độ co giãn, hiệu ứng tuyến J ............................................ 35
Tóm tắt chương 1 .................................................................................................... 41
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VÀ XÂY
DỰNG KHUNG LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU ................................................... 42
2.1. Các nghiên cứu ở các quốc gia riêng biệt ................................................... 42
iv
2.2. Các nghiên cứu sử dụng dữ liệu đa quốc gia .............................................. 48
2.3. Đánh giá các công trình nghiên cứu trước và hướng nghiên cứu ............ 52
2.4. Mô hình nghiên cứu của luận án ................................................................. 56
Tóm tắt chương 2 .................................................................................................... 59
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ VÀ XUẤT KHẨU
THỦY SẢN VIỆT NĂM TỪ NĂM 2000 ĐẾN NAY ........................................... 60
3.1. Thực trạng tăng trưởng kinh tế ở Việt Nam trong những năm từ năm
2000 đến nay ......................................................................................................... 60
3.2. Thực trạng sản lượng và kim ngạch xuất khẩu thủy sản Việt Nam từ
năm 2000 đến nay ................................................................................................ 64
3.2.1. Thực trạng sản xuất thủy sản từ 2000 đến nay ................................... 64
3.2.1. Thực trạng kim ngạch xuất khẩu thủy sản từ 2000 đến nay. ............. 67
3.2.3. Cơ cấu các mặt hàng thủy sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam ....... 70
3.2.3.1. Mặt hàng tôm mặn lợ ...................................................................... 72
3.2.3.2. Mặt hàng cá tra ............................................................................... 76
3.2.3.3. Mặt hàng cá ngừ ............................................................................. 78
3.2.4. Thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam ..................................... 80
3.2.5. Những kết quả đạt được và hạn chế trong xuất khẩu thủy sản Việt
Nam .................................................................................................................. 82
3.2.5.1. Những kết quả đạt được .................................................................. 82
3.2.5.2. Những hạn chế ................................................................................ 84
Tóm tắt chương 3 .................................................................................................... 87
CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ CỦA XUẤT KHẨU THỦY SẢN ĐỐI
VỚI TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ Ở VIỆT NAM ................................................ 89
4.1. Phương trình nghiên cứu ............................................................................. 89
4.2. Mô tả dữ liệu ................................................................................................. 93
4.3. Kiểm định tính dừng của dữ liệu ................................................................. 94
4.4. Phân tích tác động của xuất khẩu thủy sản tới tăng trưởng kinh tế ngành
thủy sản Việt Nam bằng mô hình VECM .......................................................... 96
4.4.1. Kiểm định độ trễ phù hợp...................................................................... 96
4.4.2. Kiểm định đồng liên kết ........................................................................ 97
v
4.4.3. Kết quả kiểm định tính ổn định của mô hình ...................................... 98
4.4.4. Kết quả mô hình VECM ........................................................................ 99
4.4.5. Phân tích cú sốc (Hàm phản ứng xung) ............................................ 100
4.4.6. Phân tích phân rã phương sai ............................................................ 102
4.5. Phân tích tác động của xuất khẩu thủy sản đối với tăng trưởng kinh tế
Việt Nam bằng mô hình mô hình FMOLS và mô hình VECM ..................... 104
4.5.1. Kết quả nghiên cứu bằng mô hình FMOLS ...................................... 104
4.5.1.1. Kiểm định Đồng liên kết ............................................................... 104
4.5.1.2. Kết quả mô hình hồi quy FMOLS ................................................. 105
4.5.2.1. Kiểm định độ trễ tối ưu ................................................................. 109
4.5.2.2. Kiểm định đồng liên kết ................................................................ 110
4.5.2.3. Kết quả nghiên cứu bằng mô hình VECM .................................... 111
4.5.2.4. Kiểm định sự ổn định của mô hình ............................................... 114
4.5.2.5. Phân tích hàm phản ứng xung ...................................................... 114
4.6. Đánh giá chung về vai trò của xuất khẩu thủy sản tác động đến tăng
trưởng kinh tế Việt Nam ................................................................................... 118
Tóm tắt chương 4 .................................................................................................. 122
CHƯƠNG 5: GIẢI PHÁP ĐỂ THÚC ĐẨY TĂNG TRƯỞNG KINH TẾ
THÔNG QUA HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU THỦY SẢN Ở VIỆT NAM ...... 123
5.1. Dự báo triển vọng xuất khẩu thủy sản Việt Nam .................................... 123
5.1.1. Định hướng phát triển nuôi trồng các đối tượng thủy sản chủ lực đến
năm 2030 ........................................................................................................ 123
5.1.2. Định hướng phát triển chế biến, xuất khẩu thủy sản........................ 124
5.1.3. Nhu cầu tiêu thụ thủy sản thế giới ..................................................... 125
5.1.3.1. Nhu cầu thủy sản thế giới ............................................................. 125
5.1.3.2. Khả năng cạnh tranh của thủy sản Việt Nam trên thị trường thế
giới ............................................................................................................. 126
5.1.4. Dự báo công nghệ chế biến thủy sản ................................................. 127
5.1.5. Hội nhập kinh tế thông qua các hiệp định thương mại .................... 128
vi
5.1.5.1. Hội nhập ngày toàn diện của Việt Nam vào nền kinh tế thế giới tạo
các cơ hội cho các doanh nghiệp chế biến thủy sản Việt Nam tăng cường
xuất khẩu. ................................................................................................... 128
5.1.5.2. Xu hướng dịch chuyển xuất khẩu về Châu Á là cơ hội cho ngành
xuất khẩu thủy sản ở Việt Nam .................................................................. 129
5.2. Giải pháp tăng cường xuất khẩu thủy sản Việt Nam .............................. 130
5.2.1. Các giải pháp nhằm hỗ trợ phát triển thủy sản ................................. 130
5.2.1.1. Các giải pháp về cơ chế chính sách .............................................. 130
5.2.1.2. Phát triển sản xuất nuôi trồng thủy sản, khai thác, chế biến xuất
khẩu thủy sản theo chuỗi giá trị, thủy sản thâm canh. .............................. 134
5.2.1.3. Quản lý sản xuất ........................................................................... 135
5.2.2. Các giải pháp hỗ trợ hoạt động xuất khẩu ......................................... 136
5.2.2.1. Các giải pháp về cơ chế, chính sách hỗ trợ xuất khẩu thủy sản ... 136
5.2.2.2. Giải pháp về thị trường và xúc tiến thương mại ........................... 139
5.2.3. Chính sách về tỷ giá hối đoái .............................................................. 140
5.2.4. Giải pháp về tín dụng .......................................................................... 141
5.2.5. Giải pháp thu hút đầu tư nước ngoài hỗ trợ xuất khẩu thủy sản ..... 143
5.2.6. Các giải pháp khác .............................................................................. 145
5.2.6.1. Giải pháp về nguồn nhân lực ........................................................ 145
5.2.6.2. Giải pháp về khoa học kỹ thuật ..................................................... 146
5.2.6.3. Giải pháp phía doanh nghiệp ....................................................... 147
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 149
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ............... 151
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 152
PHỤ LỤC .....

%20(1).png)

.png)
Không có nhận xét nào: