GIÁO TRÌNH - Pháp luật đại cương (Nguyễn Thị Tuyết Mai & Các TG)
Giáo trình Pháp luật đại cương đã được nhiều trường đại học xây dựng và triển khai cho phù hợp với yêu cầu của chương trình đào tạo cũng như sứ mạng, tầm nhìn của nhà trường trong tiến trình phát triển. Theo xu hướng chung này, Giáo trình Pháp luật đại cương do tập thể tác giả Bộ môn Luật trực thuộc Khoa Chính trị và Luật Trường Đại học Sư phạm Kỹ
thuật Thành phố Hồ Chí Minh biên soạn đáp ứng yêu cầu:
- Phản ánh được sự đa dạng của pháp luật trong xu hướng đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực.
- Cung cấp cho người học các kiến thức cơ bản về các học thuyết
nhà nước, pháp luật và một số lĩnh vực pháp luật gắn liền với đời sống của
mỗi cá nhân, doanh nghiệp nhằm giúp người học có cái nhìn tổng thể,
mang tính hệ thống về nhà nước và pháp luật cũng như từng lĩnh vực pháp
luật chuyên ngành.
- Trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để người học có thể tự tìm
hiểu và nâng cao kiến thức và khả năng vận dụng vào thực tiễn công việc.
- Hiện thực hóa mục tiêu học tập suốt đời và biết cách vận dụng các
quy định pháp luật như một công cụ để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của
mình trong những điều kiện, hoàn cảnh tình huống cụ thể.
pháp lý tích cực, biết lên án và tránh các vi phạm pháp luật cũng như các
rủi ro pháp lý có thể phát sinh trong đời sống thường ngày.
Về nội dung, các bài học được các tác giả trình bày một cách cơ bản và có hệ thống từ lý luận đến nội dung pháp luật.
NỘI DUNG:
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHÀ
NƯỚC VÀ NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
VIỆT NAM ..............................................................................................11
1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về nhà nước ........................................11
1.1.1. Nguồn gốc, bản chất và các đặc trưng của nhà nước .....................11
1.1.1.1. Nguồn gốc của nhà nước ...................................................11
1.1.1.2. Các đặc trưng của nhà nước .............................................14
1.1.2. Chức năng và hình thức của nhà nước ...........................................17
1.1.2.1. Chức năng của nhà nước...................................................17
1.1.2.2. Hình thức nhà nước ...........................................................17
1.1.3. Bộ máy nhà nước ............................................................................20
1.2. Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ................................20
1.2.1. Sự ra đời và bản chất của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam .........................................................................................20
1.2.1.1. Sự ra đời của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ..........................................................................................20
1.2.1.2. Bản chất của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ..........................................................................................22
1.2.2. Các chức năng cơ bản của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ...................................................................................................25
1.2.2.1. Chức năng đối nội .............................................................25
1.2.2.2. Chức năng đối ngoại .........................................................28
1.2.3. Hình thức của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ...................................................................................................29
1.2.3.1. Về hình thức chính thể nhà nước .......................................29
1.2.3.2. Về hình thức cấu trúc nhà nước ........................................30
1.2.3.3. Chế độ chính trị .................................................................30
1.2.4. Bộ máy Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ..............31
1.2.5. Xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam ................................................................................................33
1.2.5.1. Đặc trưng cơ bản của Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa Việt Nam .........................................................................33
1.2.5.2. Quan điểm và định hướng xây dựng, hoàn thiện
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam .........................34
1.2.5.3. Những giải pháp, nhiệm vụ cụ thể .....................................35
6
CHƯƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁP LUẬT .............40
2.1. Khái niệm, bản chất, thuộc tính, hình thức của pháp luật .................40
2.1.1. Khái niệm pháp luật ........................................................................40
2.1.2. Bản chất của pháp luật ....................................................................44
2.1.3. Các thuộc tính của pháp luật ...........................................................47
2.1.4. Hình thức pháp luật ........................................................................49
2.2. Quy phạm pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật .......................56
2.2.1. Quy phạm pháp luật ........................................................................56
2.2.2. Văn bản quy phạm pháp luật ..........................................................60
2.3. Quan hệ pháp luật và thực hiện pháp luật .........................................61
2.3.1. Quan hệ pháp luật ...........................................................................61
2.3.1.1. Khái niệm quan hệ pháp luật ............................................61
2.3.1.2. Chủ thể quan hệ pháp luật ................................................63
2.3.1.3. Nội dung quan hệ pháp luật ..............................................67
2.3.1.4. Khách thể quan hệ pháp luật .............................................68
2.3.1.5. Sự kiện pháp lý ..................................................................68
2.3.2. Thực hiện pháp luật ........................................................................69
2.4. Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý ........................................70
2.4.1. Vi phạm pháp luật ...........................................................................70
2.4.1.1. Khái niệm vi phạm pháp luật ............................................70
2.4.1.2. Cấu thành của vi phạm pháp luật .....................................73
2.4.1.3. Phân loại vi phạm pháp luật .............................................74
2.4.2. Trách nhiệm pháp lý .......................................................................76
2.4.2.1. Khái niệm trách nhiệm pháp lý .........................................76
2.4.2.2. Phân loại trách nhiệm pháp lý ..........................................77
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT HÌNH SỰ ......81
3.1. Khái niệm, đối tượng và phương pháp điều chỉnh ............................81
3.1.1. Khái niệm ........................................................................................81
3.1.2. Đối tượng điều chỉnh ......................................................................81
3.1.3. Phương pháp điều chỉnh .................................................................82
3.2. Tội phạm ............................................................................................82
3.2.1. Khái niệm tội phạm ........................................................................82
3.2.2. Những dấu hiệu cơ bản của tội phạm .............................................83
3.2.3. Phân loại tội phạm ..........................................................................88
3.2.4. Cấu thành tội phạm .........................................................................89
3.2.5. Các giai đoạn thực hiện tội phạm .................................................102
7
3.2.6. Đồng phạm ....................................................................................108
3.2.6.1. Khái niệm và những dấu hiệu pháp lý của đồng phạm .......108
3.2.6.2. Các loại người đồng phạm ..............................................111
3.2.6.3. Trách nhiệm hình sự trong đồng phạm............................116
3.2.7. Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự ...........................116
3.2.7.1. Phòng vệ chính đáng .......................................................116
3.2.7.2. Tình thế cấp thiết .............................................................120
3.2.7.3. Sự kiện bất ngờ ................................................................121
3.2.7.4. Gây thiệt hại khi bắt giữ người phạm tội ........................122
3.2.7.5. Rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến
bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ ...........................................123
3.2.7.6. Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên ........124
3.2.7.7. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự ........125
3.3. Hình phạt..........................................................................................126
3.3.1. Khái niệm hình phạt .....................................................................126
3.3.2. Đặc điểm .......................................................................................126
3.3.3. Hệ thống hình phạt........................................................................128
CHƯƠNG 4 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT DÂN SỰ ......143
4.1 Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh, chủ
thể của Luật Dân sự ................................................................................143
4.1.1. Khái niệm ......................................................................................143
4.1.2. Đối tượng điều chỉnh của Luật Dân sự .........................................143
4.1.3. Phương pháp điều chỉnh của Luật Dân sự ....................................145
4.1.4. Chủ thể của Luật Dân sự ..............................................................146
4.1.4.1. Cá nhân............................................................................146
4.1.4.2. Pháp nhân ........................................................................148
4.1.4.3. Các chủ thể khác .............................................................150
4.2. Quyền nhân thân ..............................................................................151
4.2.1. Khái niệm, đặc điểm quyền nhân thân .........................................151
4.2.2. Các quyền nhân thân trong Luật Dân sự ......................................151
4.3. Tài sản và quyền sở hữu ..................................................................159
4.3.1. Tài sản ...........................................................................................159
4.3.2. Quyền sở hữu tài sản ....................................................................161
4.3.2.1. Nội dung quyền sở hữu ....................................................161
4.3.2.2. Xác lập quyền sở hữu ......................................................162
4.3.2.3. Chấm dứt quyền sở hữu ...................................................167
4.3.3. Chiếm hữu tài sản .........................................................................167
8
4.4. Nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự ..............................................169
4.4.1. Nghĩa vụ dân sự ............................................................................169
4.4.1.1. Khái niệm .........................................................................169
4.4.1.2. Căn cứ phát sinh nghĩa vụ dân sự ...................................169
4.4.1.3. Thực hiện nghĩa vụ dân sự ..............................................171
4.4.1.4. Các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự ........172
4.4.2. Hợp đồng dân sự ...........................................................................175
4.4.2.1. Khái niệm và phân loại....................................................175
4.4.2.2. Hình thức và nội dung hợp đồng .....................................176
4.4.2.3 Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng và hợp đồng
vô hiệu ...........................................................................................177
4.5. Thừa kế ............................................................................................178
4.5.1. Khái quát về thừa kế .....................................................................178
4.5.2. Thừa kế theo di chúc .....................................................................180
4.5.3. Thừa kế theo pháp luật .................................................................183
4.5.4. Thanh toán và phân chia di sản ....................................................184
CHƯƠNG 5 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT LAO ĐỘNG .......188
5.1. Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh
của Luật Lao động ..................................................................................188
5.1.1. Khái niệm Luật Lao động .............................................................188
5.1.2. Đối tượng điều chỉnh ....................................................................191
5.1.3. Phương pháp điều chỉnh ...............................................................193
5.2. Hợp đồng lao động ..........................................................................194
5.2.1. Khái niệm, phân loại hợp đồng lao động......................................194
5.2.1.1. Khái niệm, đặc điểm hợp đồng lao động.........................194
5.1.1.2. Các loại hợp đồng lao động ............................................197
5.2.2. Thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động .....................................199
5.2.3. Hình thức và nội dung của hợp đồng lao động ............................200
5.2.4. Thử việc ........................................................................................203
5.2.5. Thực hiện hợp đồng lao động .......................................................205
5.2.6. Chấm dứt hợp đồng lao động .......................................................207
5.3. Tiền lương, thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi ........................215
5.3.1. Tiền lương .....................................................................................215
5.3.2. Thời gian làm việc ........................................................................221
5.3.3. Thời giờ nghỉ ngơi ........................................................................223
5.4. Kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất ........................................226
9
5.4.1.Kỷ luật lao động ............................................................................226
5.4.2. Trách nhiệm vật chất .....................................................................229
CHƯƠNG 6 LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH .............................231
6.1. Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh,
nguyên tắc của Luật Hôn nhân và gia đình ............................................231
6.1.1. Khái niệm ......................................................................................231
6.1.2. Đối tượng điều chỉnh ....................................................................231
6.1.3. Phương pháp điều chỉnh ...............................................................232
6.1.4. Các nguyên tắc của Luật Hôn nhân và gia đình ...........................232
6.2. Kết hôn .............................................................................................235
6.2.1. Khái niệm kết hôn .........................................................................235
6.2.2. Điều kiện kết hôn ..........................................................................236
6.2.3. Đăng ký kết hôn ............................................................................240
6.2.4. Kết hôn trái pháp luật ...................................................................241
6.2.4.1. Khái niệm kết hôn trái pháp luật .....................................241
6.2.4.2. Người có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái
pháp luật .......................................................................................241
6.2.4.3. Xử lý việc kết hôn trái pháp luật .....................................241
6.2.4.4. Hậu quả của việc hủy kết hôn trái pháp luật ..................243
6.3. Quan hệ giữa vợ chồng theo Luật Hôn nhân và gia đình ................243
6.3.1. Quan hệ nhân thân giữa vợ và chồng ...........................................243
6.3.2. Đại diện giữa vợ và chồng ............................................................244
6.3.3. Quan hệ tài sản của vợ và chồng ..................................................245
6.3.3.1. Chế độ tài sản theo thỏa thuận ........................................245
6.3.3.2. Chế độ tài sản theo luật định ...........................................246
6.4. Quan hệ giữa cha mẹ và con ............................................................250
6.4.1. Căn cứ làm phát sinh quan hệ giữa cha mẹ đẻ và con đẻ .............250
6.4.2. Quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi ........................................252
6.4.3. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, con .............................................252
6.4.3.1. Quan hệ nhân thân ..........................................................252
6.4.3.2. Quan hệ tài sản ................................................................253
6.5. Ly hôn ..............................................................................................254
6.5.1. Khái niệm ......................................................................................254
6.5.2. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn ..................................................255
10
6.5.3. Các trường hợp ly hôn ..................................................................255
6.5.3.1. Thuận tình ly hôn .............................................................255
6.5.3.2. Ly hôn theo yêu cầu của một bên ....................................256
6.5.4. Hậu quả pháp lý của việc ly hôn ..................................................258
CHƯƠNG 7 PHÁP LUẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG ...........263
7.1. Khái quát về tham nhũng .................................................................263
7.1.1. Định nghĩa, đặc điểm của tham nhũng .........................................263
7.1.2. Phân loại hành vi tham nhũng ......................................................265
7.1.3 Các hành vi tham nhũng và tội phạm tham nhũng ........................266
7.1.4. Nguyên nhân và tác hại của tham nhũng ......................................272
7.1.4.1. Nguyên nhân tham nhũng ................................................272
7.1.4.2. Tác hại của tham nhũng ..................................................275
7.2. Các giải pháp phòng, chống tham nhũng ........................................277
7.2.1. Cơ sở pháp lý của việc phòng, chống tham nhũng .......................277
7.2.1.1. Công ước của Liên hợp quốc về chống tham nhũng .......277
7.2.1.2. Luật phòng, chống tham nhũng tại Việt Nam ..................278
7.2.2. Các giải pháp phòng, chống tham nhũng .....................................281
7.2.2.1. Các giải pháp phòng ngừa tham nhũng ..........................281
7.2.2.2. Các giải pháp phát hiện tham nhũng ..............................289
7.2.2.3. Xử lý người có hành vi tham nhũng và tài sản
tham nhũng ...................................................................................292
7.3. Trách nhiệm của xã hội trong phòng chống tham nhũng ..
Giáo trình Pháp luật đại cương đã được nhiều trường đại học xây dựng và triển khai cho phù hợp với yêu cầu của chương trình đào tạo cũng như sứ mạng, tầm nhìn của nhà trường trong tiến trình phát triển. Theo xu hướng chung này, Giáo trình Pháp luật đại cương do tập thể tác giả Bộ môn Luật trực thuộc Khoa Chính trị và Luật Trường Đại học Sư phạm Kỹ
thuật Thành phố Hồ Chí Minh biên soạn đáp ứng yêu cầu:
- Phản ánh được sự đa dạng của pháp luật trong xu hướng đào tạo đa ngành, đa lĩnh vực.
- Cung cấp cho người học các kiến thức cơ bản về các học thuyết
nhà nước, pháp luật và một số lĩnh vực pháp luật gắn liền với đời sống của
mỗi cá nhân, doanh nghiệp nhằm giúp người học có cái nhìn tổng thể,
mang tính hệ thống về nhà nước và pháp luật cũng như từng lĩnh vực pháp
luật chuyên ngành.
- Trang bị kiến thức và kỹ năng cần thiết để người học có thể tự tìm
hiểu và nâng cao kiến thức và khả năng vận dụng vào thực tiễn công việc.
- Hiện thực hóa mục tiêu học tập suốt đời và biết cách vận dụng các
quy định pháp luật như một công cụ để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của
mình trong những điều kiện, hoàn cảnh tình huống cụ thể.
pháp lý tích cực, biết lên án và tránh các vi phạm pháp luật cũng như các
rủi ro pháp lý có thể phát sinh trong đời sống thường ngày.
Về nội dung, các bài học được các tác giả trình bày một cách cơ bản và có hệ thống từ lý luận đến nội dung pháp luật.
NỘI DUNG:
CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ NHÀ
NƯỚC VÀ NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
VIỆT NAM ..............................................................................................11
1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về nhà nước ........................................11
1.1.1. Nguồn gốc, bản chất và các đặc trưng của nhà nước .....................11
1.1.1.1. Nguồn gốc của nhà nước ...................................................11
1.1.1.2. Các đặc trưng của nhà nước .............................................14
1.1.2. Chức năng và hình thức của nhà nước ...........................................17
1.1.2.1. Chức năng của nhà nước...................................................17
1.1.2.2. Hình thức nhà nước ...........................................................17
1.1.3. Bộ máy nhà nước ............................................................................20
1.2. Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ................................20
1.2.1. Sự ra đời và bản chất của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam .........................................................................................20
1.2.1.1. Sự ra đời của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ..........................................................................................20
1.2.1.2. Bản chất của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ..........................................................................................22
1.2.2. Các chức năng cơ bản của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ...................................................................................................25
1.2.2.1. Chức năng đối nội .............................................................25
1.2.2.2. Chức năng đối ngoại .........................................................28
1.2.3. Hình thức của Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam ...................................................................................................29
1.2.3.1. Về hình thức chính thể nhà nước .......................................29
1.2.3.2. Về hình thức cấu trúc nhà nước ........................................30
1.2.3.3. Chế độ chính trị .................................................................30
1.2.4. Bộ máy Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ..............31
1.2.5. Xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
ở Việt Nam ................................................................................................33
1.2.5.1. Đặc trưng cơ bản của Nhà nước pháp quyền xã hội
chủ nghĩa Việt Nam .........................................................................33
1.2.5.2. Quan điểm và định hướng xây dựng, hoàn thiện
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam .........................34
1.2.5.3. Những giải pháp, nhiệm vụ cụ thể .....................................35
6
CHƯƠNG 2 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁP LUẬT .............40
2.1. Khái niệm, bản chất, thuộc tính, hình thức của pháp luật .................40
2.1.1. Khái niệm pháp luật ........................................................................40
2.1.2. Bản chất của pháp luật ....................................................................44
2.1.3. Các thuộc tính của pháp luật ...........................................................47
2.1.4. Hình thức pháp luật ........................................................................49
2.2. Quy phạm pháp luật và văn bản quy phạm pháp luật .......................56
2.2.1. Quy phạm pháp luật ........................................................................56
2.2.2. Văn bản quy phạm pháp luật ..........................................................60
2.3. Quan hệ pháp luật và thực hiện pháp luật .........................................61
2.3.1. Quan hệ pháp luật ...........................................................................61
2.3.1.1. Khái niệm quan hệ pháp luật ............................................61
2.3.1.2. Chủ thể quan hệ pháp luật ................................................63
2.3.1.3. Nội dung quan hệ pháp luật ..............................................67
2.3.1.4. Khách thể quan hệ pháp luật .............................................68
2.3.1.5. Sự kiện pháp lý ..................................................................68
2.3.2. Thực hiện pháp luật ........................................................................69
2.4. Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý ........................................70
2.4.1. Vi phạm pháp luật ...........................................................................70
2.4.1.1. Khái niệm vi phạm pháp luật ............................................70
2.4.1.2. Cấu thành của vi phạm pháp luật .....................................73
2.4.1.3. Phân loại vi phạm pháp luật .............................................74
2.4.2. Trách nhiệm pháp lý .......................................................................76
2.4.2.1. Khái niệm trách nhiệm pháp lý .........................................76
2.4.2.2. Phân loại trách nhiệm pháp lý ..........................................77
CHƯƠNG 3 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT HÌNH SỰ ......81
3.1. Khái niệm, đối tượng và phương pháp điều chỉnh ............................81
3.1.1. Khái niệm ........................................................................................81
3.1.2. Đối tượng điều chỉnh ......................................................................81
3.1.3. Phương pháp điều chỉnh .................................................................82
3.2. Tội phạm ............................................................................................82
3.2.1. Khái niệm tội phạm ........................................................................82
3.2.2. Những dấu hiệu cơ bản của tội phạm .............................................83
3.2.3. Phân loại tội phạm ..........................................................................88
3.2.4. Cấu thành tội phạm .........................................................................89
3.2.5. Các giai đoạn thực hiện tội phạm .................................................102
7
3.2.6. Đồng phạm ....................................................................................108
3.2.6.1. Khái niệm và những dấu hiệu pháp lý của đồng phạm .......108
3.2.6.2. Các loại người đồng phạm ..............................................111
3.2.6.3. Trách nhiệm hình sự trong đồng phạm............................116
3.2.7. Những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự ...........................116
3.2.7.1. Phòng vệ chính đáng .......................................................116
3.2.7.2. Tình thế cấp thiết .............................................................120
3.2.7.3. Sự kiện bất ngờ ................................................................121
3.2.7.4. Gây thiệt hại khi bắt giữ người phạm tội ........................122
3.2.7.5. Rủi ro trong nghiên cứu, thử nghiệm, áp dụng tiến
bộ khoa học, kỹ thuật và công nghệ ...........................................123
3.2.7.6. Thi hành mệnh lệnh của người chỉ huy hoặc của cấp trên ........124
3.2.7.7. Tình trạng không có năng lực trách nhiệm hình sự ........125
3.3. Hình phạt..........................................................................................126
3.3.1. Khái niệm hình phạt .....................................................................126
3.3.2. Đặc điểm .......................................................................................126
3.3.3. Hệ thống hình phạt........................................................................128
CHƯƠNG 4 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT DÂN SỰ ......143
4.1 Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh, chủ
thể của Luật Dân sự ................................................................................143
4.1.1. Khái niệm ......................................................................................143
4.1.2. Đối tượng điều chỉnh của Luật Dân sự .........................................143
4.1.3. Phương pháp điều chỉnh của Luật Dân sự ....................................145
4.1.4. Chủ thể của Luật Dân sự ..............................................................146
4.1.4.1. Cá nhân............................................................................146
4.1.4.2. Pháp nhân ........................................................................148
4.1.4.3. Các chủ thể khác .............................................................150
4.2. Quyền nhân thân ..............................................................................151
4.2.1. Khái niệm, đặc điểm quyền nhân thân .........................................151
4.2.2. Các quyền nhân thân trong Luật Dân sự ......................................151
4.3. Tài sản và quyền sở hữu ..................................................................159
4.3.1. Tài sản ...........................................................................................159
4.3.2. Quyền sở hữu tài sản ....................................................................161
4.3.2.1. Nội dung quyền sở hữu ....................................................161
4.3.2.2. Xác lập quyền sở hữu ......................................................162
4.3.2.3. Chấm dứt quyền sở hữu ...................................................167
4.3.3. Chiếm hữu tài sản .........................................................................167
8
4.4. Nghĩa vụ dân sự và hợp đồng dân sự ..............................................169
4.4.1. Nghĩa vụ dân sự ............................................................................169
4.4.1.1. Khái niệm .........................................................................169
4.4.1.2. Căn cứ phát sinh nghĩa vụ dân sự ...................................169
4.4.1.3. Thực hiện nghĩa vụ dân sự ..............................................171
4.4.1.4. Các biện pháp đảm bảo thực hiện nghĩa vụ dân sự ........172
4.4.2. Hợp đồng dân sự ...........................................................................175
4.4.2.1. Khái niệm và phân loại....................................................175
4.4.2.2. Hình thức và nội dung hợp đồng .....................................176
4.4.2.3 Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng và hợp đồng
vô hiệu ...........................................................................................177
4.5. Thừa kế ............................................................................................178
4.5.1. Khái quát về thừa kế .....................................................................178
4.5.2. Thừa kế theo di chúc .....................................................................180
4.5.3. Thừa kế theo pháp luật .................................................................183
4.5.4. Thanh toán và phân chia di sản ....................................................184
CHƯƠNG 5 MỘT SỐ VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LUẬT LAO ĐỘNG .......188
5.1. Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh
của Luật Lao động ..................................................................................188
5.1.1. Khái niệm Luật Lao động .............................................................188
5.1.2. Đối tượng điều chỉnh ....................................................................191
5.1.3. Phương pháp điều chỉnh ...............................................................193
5.2. Hợp đồng lao động ..........................................................................194
5.2.1. Khái niệm, phân loại hợp đồng lao động......................................194
5.2.1.1. Khái niệm, đặc điểm hợp đồng lao động.........................194
5.1.1.2. Các loại hợp đồng lao động ............................................197
5.2.2. Thẩm quyền giao kết hợp đồng lao động .....................................199
5.2.3. Hình thức và nội dung của hợp đồng lao động ............................200
5.2.4. Thử việc ........................................................................................203
5.2.5. Thực hiện hợp đồng lao động .......................................................205
5.2.6. Chấm dứt hợp đồng lao động .......................................................207
5.3. Tiền lương, thời gian làm việc, thời gian nghỉ ngơi ........................215
5.3.1. Tiền lương .....................................................................................215
5.3.2. Thời gian làm việc ........................................................................221
5.3.3. Thời giờ nghỉ ngơi ........................................................................223
5.4. Kỷ luật lao động và trách nhiệm vật chất ........................................226
9
5.4.1.Kỷ luật lao động ............................................................................226
5.4.2. Trách nhiệm vật chất .....................................................................229
CHƯƠNG 6 LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH .............................231
6.1. Khái niệm, đối tượng điều chỉnh, phương pháp điều chỉnh,
nguyên tắc của Luật Hôn nhân và gia đình ............................................231
6.1.1. Khái niệm ......................................................................................231
6.1.2. Đối tượng điều chỉnh ....................................................................231
6.1.3. Phương pháp điều chỉnh ...............................................................232
6.1.4. Các nguyên tắc của Luật Hôn nhân và gia đình ...........................232
6.2. Kết hôn .............................................................................................235
6.2.1. Khái niệm kết hôn .........................................................................235
6.2.2. Điều kiện kết hôn ..........................................................................236
6.2.3. Đăng ký kết hôn ............................................................................240
6.2.4. Kết hôn trái pháp luật ...................................................................241
6.2.4.1. Khái niệm kết hôn trái pháp luật .....................................241
6.2.4.2. Người có quyền yêu cầu hủy việc kết hôn trái
pháp luật .......................................................................................241
6.2.4.3. Xử lý việc kết hôn trái pháp luật .....................................241
6.2.4.4. Hậu quả của việc hủy kết hôn trái pháp luật ..................243
6.3. Quan hệ giữa vợ chồng theo Luật Hôn nhân và gia đình ................243
6.3.1. Quan hệ nhân thân giữa vợ và chồng ...........................................243
6.3.2. Đại diện giữa vợ và chồng ............................................................244
6.3.3. Quan hệ tài sản của vợ và chồng ..................................................245
6.3.3.1. Chế độ tài sản theo thỏa thuận ........................................245
6.3.3.2. Chế độ tài sản theo luật định ...........................................246
6.4. Quan hệ giữa cha mẹ và con ............................................................250
6.4.1. Căn cứ làm phát sinh quan hệ giữa cha mẹ đẻ và con đẻ .............250
6.4.2. Quan hệ giữa cha mẹ nuôi và con nuôi ........................................252
6.4.3. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ, con .............................................252
6.4.3.1. Quan hệ nhân thân ..........................................................252
6.4.3.2. Quan hệ tài sản ................................................................253
6.5. Ly hôn ..............................................................................................254
6.5.1. Khái niệm ......................................................................................254
6.5.2. Quyền yêu cầu giải quyết ly hôn ..................................................255
10
6.5.3. Các trường hợp ly hôn ..................................................................255
6.5.3.1. Thuận tình ly hôn .............................................................255
6.5.3.2. Ly hôn theo yêu cầu của một bên ....................................256
6.5.4. Hậu quả pháp lý của việc ly hôn ..................................................258
CHƯƠNG 7 PHÁP LUẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG ...........263
7.1. Khái quát về tham nhũng .................................................................263
7.1.1. Định nghĩa, đặc điểm của tham nhũng .........................................263
7.1.2. Phân loại hành vi tham nhũng ......................................................265
7.1.3 Các hành vi tham nhũng và tội phạm tham nhũng ........................266
7.1.4. Nguyên nhân và tác hại của tham nhũng ......................................272
7.1.4.1. Nguyên nhân tham nhũng ................................................272
7.1.4.2. Tác hại của tham nhũng ..................................................275
7.2. Các giải pháp phòng, chống tham nhũng ........................................277
7.2.1. Cơ sở pháp lý của việc phòng, chống tham nhũng .......................277
7.2.1.1. Công ước của Liên hợp quốc về chống tham nhũng .......277
7.2.1.2. Luật phòng, chống tham nhũng tại Việt Nam ..................278
7.2.2. Các giải pháp phòng, chống tham nhũng .....................................281
7.2.2.1. Các giải pháp phòng ngừa tham nhũng ..........................281
7.2.2.2. Các giải pháp phát hiện tham nhũng ..............................289
7.2.2.3. Xử lý người có hành vi tham nhũng và tài sản
tham nhũng ...................................................................................292
7.3. Trách nhiệm của xã hội trong phòng chống tham nhũng ..
Chuyên mục:
C. Bài giảng xã hội
Không có nhận xét nào: