GIÁO TRÌNH - NHỮNG VẤN ĐỀ TRONG SẢN PHỤ KHOA (Nguyễn Quốc Tuấn) | Cộng đồng Kỹ thuật cơ điện Việt Nam EBOOKBKMT

 Với mục đích giúp các anh (chị) sinh viên có thêm tài liệu để tham khảo và tra cứu nhanh trong quá trình thực hành lâm sàng sản tại bệnh viện, chúng tôi đưa ra tài liệu “Những vấn đề trong sản phụ khoa”. Với tài liệu này hy vọng sẽ cung cấp cho các anh (chị) một số các khái niệm, bệnh lý, triệu chứng, các tình huống lâm sàng . . .thường gặp trong sản phụ khoa.

 Quyển sách này bao gồm 14 chương với các chủ đề thường gặp trong sản phụ khoa:Những vấn đề trong sản khoa, Kế hoạch hóa gia đình, Những vấn đề trong phụ khoa,

Triệu chứng và nguyên nhân, Tình huống lâm sàng . . .

 Tuy nhiên, với mục đích giúp các anh (chị) tra cứu nhanh và thuận tiện khi sử dụng tài liệu này nên có một vài chương chúng tôi viết rất cô đọng mà không đi sâu vào 1 vấn đề hay bệnh lý cụ thể. Nếu muốn biết rõ hơn các anh (chị) có thể tham khảo các tài liệu khác

(VD: Block phụ nữ và sản khoa; Sản phụ khoa; Thực hành sản phụ khoa . . . ).

 Lần tái bản này chúng tôi có bổ sung thêm 1 vài bài viết để giúp các anh (chị) tham khảo thêm (hội chứng HELLP, thuyên tắc ối . . . ) và tiểu sử của các danh nhân y học trên thế giới.

NỘI DUNG:

Chƣơng I. CHĂM SÓC TIỀN SẢN

A. Chăm sóc trƣớc khi có thai

1. Mục đích. .............................................................................................................1

2. Những bệnh lý tim mạch sẽ gây nguy hiểm cho mẹ nếu có thai. ........................1

3. Những bệnh lý đái tháo đường sẽ gây nguy hiểm cho mẹ nếu có thai. ...............1

4. Những bệnh lý cao huyết áp sẽ gây nguy hiểm cho mẹ nếu có thai. ...................1

B. Chăm sóc tiền thai

1. Tiền thai (PARA). ...............................................................................................2

2. Các dấu hiệu chẩn đoán có thai. ..........................................................................2

3. Những triệu chứng có thể gặp khi có thai. ..........................................................2

4. Lịch và nội dung khám thai. ................................................................................2

5. Các phương pháp tính tuổi thai. ..........................................................................3

6. Các xét nghiệm cần làm khi có thai. ...................................................................3

7. Lịch tiêm ngừa uốn ván. ......................................................................................4

8. Các triệu chứng nguy hiểm khi có thai. ...............................................................4

9. Thai kỳ nguy cơ cao. ...........................................................................................4

10. Vai trò của siêu âm trong sản khoa. ..................................................................5

11. Năm tai biến sản khoa. ......................................................................................5

Chƣơng II. CẤP CỨU

A. Sản giật. ....................................................................................................................6

B. Băng huyết sau sanh do đờ tử cung. .........................................................................6

Chƣơng III. NHỮNG VẤN ĐỀ TRONG SẢN KHOA

A. Các điểm cơ bản

1. Các phương pháp tính tuổi thai. ..........................................................................8

2. Các phương pháp tính trọng lượng thai. ..............................................................8

3. Các dấu hiệu xác định thai đã trưởng thành. .......................................................8

4. Các phương pháp đánh giá sức khỏe của thai. ....................................................8

5. Các dấu hiệu nghi ngờ thai to. .............................................................................9

6. Các điểm mốc của ngôi thai. ...............................................................................9

7. Kiểu thế của thai. .................................................................................................9

8. Độ lọt của thai (ngôi chẩm). ..............................................................................10

8.1. Mục đích. ..................................................................................................10

8.2. Các phương pháp xác định độ lọt của thai. ..............................................10

8.3. Các dấu hiệu xác định thai đã lọt. ............................................................11

9. Bướu huyết thanh. .............................................................................................11

9.1. Đặc điểm. .................................................................................................11

9.2. Khó khăn do bướu huyết thanh gây ra. ....................................................11

10. Ngôi mông. ......................................................................................................11

10.1. Phân loại ngôi mông. ..............................................................................11

10.2. Điều kiện thuận lợi cho sanh ngả âm đạo. .............................................11

10.3. Những điều cần thực hiện khi theo dõi sanh ngả âm đạo. .....................12

11. Biến chứng của ngôi bất thường. .....................................................................12

12. Phân loại song thai. .........................................................................................12

13. Số đo các đường kính của khung chậu trong...................................................12

14. Chỉ số Bishop. .................................................................................................13

15. Đánh giá cơn co tử cung. .................................................................................13

16. Dấu hiệu dọa vỡ tử cung. .................................................................................13

17. Các yếu tố tiên lượng cuộc sanh. .....................................................................14

18. Băng huyết sau sanh. .......................................................................................14

B. Chuyển dạ

1. Chẩn đoán chuyển dạ thật và chuyển dạ giả......................................................15

2. Các giai đoạn của chuyển dạ. ............................................................................15

2.1. Phân chia giai đoạn chuyển dạ. ................................................................15

2.2. Thời gian trung bình của mỗi giai đoạn của chuyển dạ. ..........................15

2.3. Cơn co bình thường ở từng giai đoạn của chuyển dạ. ..............................15

3. Chuyển dạ bất thường........................................................................................15

3.1. Phân loại chuyển dạ bất thường. ..............................................................16

3.2. Các nguyên nhân làm chuyển dạ kéo dài. ................................................16

3.3. Các nguy cơ khi chuyển dạ kéo dài. .........................................................16

3.4. Các dấu hiệu nghi ngờ bất xứng đầu chậu. ..............................................16

4. Khởi phát chuyển dạ. .........................................................................................16

4.1. Chỉ định. ...................................................................................................16

4.2. Chống chỉ định. ........................................................................................17

4.3. Tai biến và biến chứng. ............................................................................17

4.4. Các phương pháp......................................................................................17

5. Sanh non. ...........................................................................................................17

5.1. Dấu hiệu dọa sanh non. ............................................................................17

5.2. Dấu hiệu chuyển dạ sanh non. ..................................................................18

5.3. Xử trí 1 trường hợp chuyển dạ sanh non. .................................................18

C. Cao huyết áp do thai

1. Phân loại bệnh cao huyết áp trong thai kỳ. ........................................................18

2. Thuốc hạ áp. ......................................................................................................18

3. Thuốc phòng ngừa cơn sản giật. ........................................................................18

4. Điều trị sản giật. ................................................................................................19

5. Xử trí 1 trường hợp tiền sản giật. ......................................................................19

6. Hội chứng HELLP. ............................................................................................19

6.1. Các dấu hiệu. ............................................................................................19

6.2. Các xét nghiệm cần làm. ..........................................................................19

D. Suy thai

1. Chẩn đoán. .........................................................................................................19

2. Phương pháp hồi sức tim thai. ...........................................................................19

3. Nguyên nhân khó nghe được tim thai. ..............................................................19

4. Xử trí 1 trường hợp tim thai bất thường. ...........................................................19

E. Mổ lấy thai

1. Chỉ định mổ lấy thai. .........................................................................................19

2. So sánh đường mổ dọc giữa dưới rốn và ngang trên vệ. ...................................20

3. So sánh đường mổ dọc thân tử cung và ngang đoạn dưới tử cung. ...................20

4. Phương pháp mổ lấy thai. ..................................................................................21

5. Mổ lấy thai chủ động. ........................................................................................21

5.1. Định nghĩa. ...............................................................................................21

5.2. Nguy cơ khi mổ lấy thai chủ động. ..........................................................21

6. Chỉ định cắt tử cung sau mổ lấy thai. ................................................................21

F. Vết mổ lấy thai

1. Chỉ định mổ lấy thai. .........................................................................................21

2. Điều kiện theo dõi sanh ngả âm đạo. .................................................................21

G. Nƣớc ối

1. Ối vỡ ………………………………………………………………………….22

2. Màu sắc nước ối. ...............................................................................................22

3. Thiểu ối. .............................................................................................................22

3.1. Chẩn đoán. ................................................................................................22

3.2. Những bất thường có thể xảy ra. ..............................................................22

4. Đa ối. .................................................................................................................22

4.1. Chẩn đoán. ................................................................................................22

4.2. Những bất thường có thể xảy ra. ..............................................................22

5. Các dấu hiệu chẩn đoán nhiễm trùng ối. ...........................................................22

6. Mục đích của bấm ối. ........................................................................................23

7. Những trường hợp không nên bấm ối. ..............................................................23

8. Xử trí 1 trường hợp có phân su trong nước ối. ..................................................23

H. Bánh nhau

1. Nhau tiền đạo. ....................................................................................................23

1.1. Chẩn đoán. ................................................................................................23

1.2. Phân loại. ..................................................................................................23

2. Nhau bong non. .................................................................................................23

2.1. Chẩn đoán. ................................................................................................23

2.2. Phân loại. ..................................................................................................23

3. Nhau cài răng lược. ...........................................................................................24

3.1. Yếu tố nguy cơ. ........................................................................................24

3.2. Phân loại. ..................................................................................................24

4. Các dấu hiệu chẩn đoán nhau đã bong. .............................................................24

5. Kiểm tra bánh nhau và dây rốn. ........................................................................24

4.1. Cấu trúc bình thường của bánh nhau và dây rốn. .....................................24

4.2. Yếu tố bất thường và nguyên nhân. .........................................................24

I. Dây rốn

1. Các yếu tố thuận lợi dẫn đến sa dây rốn. ...........................................................25

2. Các phương pháp làm giảm sự chèn ép dây rốn. ...............................................25

3. Thái độ xử trí 1 trường hợp sa dây rốn. .............................................................25

Chƣơng IV. NHỮNG VẤN ĐỀ TRONG PHỤ KHOA

A. Viêm vùng chậu

1. Chẩn đoán viêm vùng chậu. ..............................................................................26

2. Điều trị viêm vùng chậu. ...................................................................................26

3. Ngừa thai ở trường hợp đã viêm vùng chậu. .....................................................27

B. Khối u buồng trứng

1. Các khối u thường lầm với khối u buồng trứng. ...............................................27

2. Các dấu hiệu phân loại u buồng trứng cơ năng hoặc thực thể. ..........................27

3. Siêu âm trong khối u buồng trứng. ....................................................................27

4. CA 125 trong khối u buồng trứng. ....................................................................28

5. Điều trị khối u buồng trứng. ..............................................................................28

5.1. U buồng trứng cơ năng. ............................................................................28

5.2. U buồng trứng thực thể. ...........................................................................28

6. Khối u buồng trứng và thai. ...............................................................................28

C. Thai ngoài tử cung

1. Siêu âm. .............................................................................................................29

2. Các phương pháp điều trị thai ngoài tử cung. ...................................................29

2.1. Theo dõi diễn tiến. ....................................................................................29

2.2. Điều trị nội khoa. ......................................................................................29

2.3. Điều trị ngoại khoa. ..................................................................................29

3. Giá trị của -hCG trong thai ngoài tử cung. ......................................................29

3.1. Nguyên nhân làm dương tính giả và âm tính giả. ....................................29

3.2. Chẩn đoán và điều trị thai ngoài tử cung. ................................................29

4. Chọc dò túi cùng sau. ........................................................................................30

5. Ngừa thai ở trường hợp đã bị thai ngoài tử cung. .............................................30

D. U xơ tử cung

1. Vị trí của u xơ. ...................................................................................................30

2. Siêu âm trong u xơ tử cung. ..............................................................................30

3. Điều trị u xơ tử cung..........................................................................................31

3.1. Theo dõi. ..................................................................................................31

3.2. Điều trị nội khoa. ......................................................................................31

3.3. Điều trị ngoại khoa. ..................................................................................31

3.4. Thuyên tắc động mạch tử cung. ...............................................................31

4. U xơ tử cung và thai. .........................................................................................31

5. Ngừa thai ở trường hợp có u xơ tử cung. ..........................................................32

E. Thai trứng

1. Các triệu chứng thường gặp. .............................................................................32

2. Khám bệnh nhân thai trứng. ..............................................................................32

3. Phân loại thai trứng. ..........................................................................................32

4. Thái độ xử trí. ....................................................................................................32

5. Giá trị của -hCG trong thai trứng. ...................................................................33

6. Thuốc điều trị thai trứng. ...................................................................................33

7. Lịch theo dõi hậu thai trứng. .............................................................................33

8. Khám bệnh nhân hậu thai trứng. .......................................................................33

9. Ngừa thai trong khi theo dõi hậu thai trứng. .....................................................33

F. Sẩy thai

Nguyên nhân

1. Sẩy thai sớm. .....................................................................................................33

2. Sẩy thai muộn. ...................................................................................................33

Hình thái lâm sàng

1. Dọa sẩy thai. ......................................................................................................33

1.1. Lâm sàng. .................................................................................................33

1.2. Xử trí. .......................................................................................................33

2. Sẩy thai khó tránh. .............................................................................................33

3.1. Lâm sàng. .................................................................................................33

3.2. Xử trí. .......................................................................................................33

3. Sẩy thai không trọn. ...........................................................................................34

2.1. Lâm sàng. .................................................................................................34

2.2. Xử trí. .......................................................................................................34

4. Sẩy thai đang tiến triển. .....................................................................................34

4.1. Lâm sàng. .................................................................................................34

4.2. Xử trí. .......................................................................................................34

vii

5. Sẩy thai lưu. .......................................................................................................34

5.1. Lâm sàng. .................................................................................................34

5.2. Xử trí. .......................................................................................................34

6. Sẩy thai liên tiếp. ...............................................................................................34

6.1. Lâm sàng. .................................................................................................34

6.2. Xử trí. .......................................................................................................34

Chƣơng V. THUỐC THƢỜNG DÙNG

A. Sản khoa

1. Thuốc tăng co bóp cơ tử cung. ..........................................................................35

2. Thuốc giảm co bóp cơ tử cung. .........................................................................35

3. Thuốc phòng ngừa cơn sản giật. ........................................................................36

4. Thuốc hạ huyết áp dùng cho sản phụ. ...............................................................36

5. Thuốc kích thích trưởng thành phổi cho thai. ...................................................37

B. Phụ khoa

1. Methotrexate (MTX). ........................................................................................37

Chƣơng VI. TÌNH HUỐNG LÂM SÀNG

A. Sản khoa

1. Khám sản phụ vào chuyển dạ. ...........................................................................38

2. Ngôi mông. ........................................................................................................40

3. Tim thai bất thường. ..........................................................................................41

4. Sản phụ có vết mổ lấy thai . ..............................................................................43

5. Thai quá ngày. ...................................................................................................45

6. Chuyển dạ sanh non. .........................................................................................46

7. Kéo dài giai đoạn 2 của chuyển dạ. ...................................................................47

8. Ối vỡ sớm (Ối vỡ non). .....................................................................................48

9. Cơn co tử cung cường tính. ...............................................................................50

10. Thai chết trong tử cung. ...................................................................................51

11. Song thai. .........................................................................................................52

12. Sa dây rốn. .......................................................................................................53

13. Có phân su trong nước ối. ...............................................................................55

14. Nhau tiền đạo. ..................................................................................................56

15. Tiền sản giật. ...................................................................................................58

16. Khám hậu sản. .................................................................................................59

17. Khám hậu sản tiền sản giật. .............................................................................60

18. Khám hậu phẫu mổ lấy thai. ............................................................................61

B. Phụ khoa

1. Khám phụ khoa. ................................................................................................63

2. Khám bệnh nhân có u xơ tử cung. .....................................................................64

3. Khám bệnh nhân có khối u buồng trứng. ..........................................................65

4. Khám bệnh nhân thai trứng. ..............................................................................66

5. Khám bệnh nhân hậu thai trứng. .......................................................................67

6. Thai ngoài tử cung. ............................................................................................68

7. Khám hậu phẫu mổ phụ khoa (cắt tử cung, cắt khối u buồng trứng). ...............70

Chƣơng VII. TRIỆU CHỨNG VÀ NGUYÊN NHÂN

A. Chăm sóc tiền sản

1. Nguyên nhân tử cung to hơn tuổi thai ở 3 tháng đầu thai kỳ. ...........................71

2. Nguyên nhân tử cung nhỏ hơn tuổi thai ở 3 tháng đầu thai kỳ. ........................71

3. Nguyên nhân xuất huyết ở 3 tháng đầu thai kỳ. ................................................71

4. Nguyên nhân tử cung to hơn tuổi thai ở 3 tháng cuối thai kỳ. ..........................71

viii

5. Nguyên nhân tử cung nhỏ hơn tuổi thai ở 3 tháng cuối thai kỳ. .......................71

6. Nguyên nhân xuất huyết ở 3 tháng cuối thai kỳ. ...............................................72

B. Chuyển dạ sanh

1. Nguyên nhân tụt huyết áp của sản phụ. .............................................................72

2. Nguyên nhân cơn co cường tính. .......................................................................72

3. Nguyên nhân cơn co thưa. .................................................................................72

4. Nguyên nhân nhịp tim thai nhanh. ....................................................................72

5. Nguyên nhân nhịp tim thai chậm. .....................................................................72

6. Nguyên nhân thai chết trong tử cung. ...............................................................73

7. Nguyên nhân khó nghe được tim thai. ..............................................................73

8. Nguyên nhân thiểu ối. .......................................................................................73

9. Nguyên nhân đa ối. ............................................................................................73

C. Hậu sản (hậu phẫu mổ lấy thai)

1. Nguyên nhân băng huyết sau sanh. ...................................................................73

2. Nguyên nhân sốt sau sanh. ................................................................................73

3. Nguyên nhân đau bụng sau sanh. ......................................................................74

4. Nguyên nhân bí tiểu sau sanh. ...........................................................................74

D. Phụ khoa

1. Nguyên nhân xuất huyết âm đạo bất thường. ....................................................74

Chƣơng VIII. THỦ THUẬT VÀ PHẪU THUẬT

A. Forceps

1. Chỉ định. ............................................................................................................75

2. Điều kiện. ..........................................................................................................75

3. Kỹ thuật đặt và kéo forceps. ..............................................................................75

4. Tai biến và biến chứng. .....................................................................................75

B. Giác hút

1. Chỉ định. ............................................................................................................76

2. Điều kiện. ..........................................................................................................76

3. Kỹ thuật đặt và kéo giác hút. .............................................................................76

4. Tai biến và biến chứng. .....................................................................................76

C. Bộ dụng cụ phẫu thuật cơ bản ..........................................................76

D. Phẫu thuật lấy thai

1. Chuẩn bị dụng cụ cho 1 ca phẫu thuật. ..............................................................77

2. Những phần mà người phụ mổ 2 (phụ dụng cụ) cần làm. .................................77

E. Phẫu thuật cắt tử cung toàn phần

1. Chuẩn bị dụng cụ cho 1 ca phẫu thuật. ..............................................................79

2. Những phần mà người phụ mổ 2 (phụ dụng cụ) cần làm. .................................79

Chƣơng IX. CHĂM SÓC HẬU SẢN - HẬU PHẪU

A. Hậu phẫu

1. Hậu phẫu mổ lấy thai. ........................................................................................82

2. Hậu phẫu mổ phụ khoa (cắt tử cung, cắt khối u buồng trứng). ........................82

3. Tai biến và biến chứng sau mổ. .........................................................................82

B. Hậu sản

1. Sanh thường. ......................................................................................................82

2. Cho con bú. ........................................................................................................82

2.1. Ưu điểm. ...................................................................................................82

2.2. Những trường hợp không nên cho con bú mẹ. .........................................82

2.3. Ngừa thai trong giai đoạn cho con bú mẹ. ...............................................82

3. Chăm sóc hậu sản 1 trường hợp hậu sản tiền sản giật. ......................................82

C. Nguyên nhân thƣờng gặp

1. Nguyên nhân băng huyết sau sanh. ...................................................................82

2. Nguyên nhân sốt sau sanh (sau mổ lấy thai). ....................................................82

3. Nguyên nhân đau bụng sau sanh (sau mổ lấy thai). ..........................................83

4. Nguyên nhân bí tiểu sau sanh (sau mổ lấy thai). ...............................................83

5. Nguyên nhân vết mổ chậm lành. .......................................................................83

Chƣơng X. XÉT NGHIỆM

A. Sản khoa

1. Tiền sản giật. .....................................................................................................84

2. Hội chứng HELLP. ............................................................................................84

B. Phụ khoa

1. Thai trứng. .........................................................................................................84

2. Xét nghiệm tiền phẫu. .......................................................................................84

3. Nghi ngờ DIC. ...................................................................................................84

Chƣơng XI. HỘI CHỨNG

A. Sản khoa

1. Hội chứng HELLP. ............................................................................................86

2. Hội chứng hạ huyết áp khi nằm ngữa. ...............................................................86

3. Hội chứng truyền máu thai nhi. .........................................................................86

4. Hội chứng hít phân su........................................................................................86

5. Hội chứng Couvelaire (nhau bong non thể nặng). ............................................87

B. Phụ khoa

1. Hội chứng Meigs (hội chứng Demons – Meigs). ..............................................87

2. Hội chứng buồng trứng đa nang. .......................................................................87

Chƣơng XII. KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH

A. Sản khoa

1. Ngừa thai khi cho con bú. ..................................................................................88

B. Phụ khoa

1. Ngừa thai khẩn cấp. ...........................................................................................88

2. Ngừa thai ở trường hợp có nhân xơ tử cung......................................................88

3. Ngừa thai ở trường hợp đang theo dõi hậu thai trứng. ......................................88

4. Ngừa thai ở trường hợp đã bị thai ngoài tử cung. .............................................88

5. Ngừa thai ở trường hợp đã bị viêm vùng chậu. .................................................88

Chƣơng XIII. SIÊU ÂM

A. Sản khoa

1. Tính tuổi thai. ....................................................................................................89

2. Chẩn đoán nguyên nhân gây xuất huyết trong thai kỳ. .....................................89

3. Phát hiện những dị dạng của thai. .....................................................................89

4. Tính số lượng thai..............................................................................................89

5. Đánh giá sức khỏe của thai. ...............................................................................89

6. Lượng nước ối. ..................................................................................................89

7. Nhau tiền đạo. ....................................................................................................89

8. Nhau bong non. .................................................................................................90

9. Siêu âm ở 3 tháng đầu thai kỳ. ..........................................................................90

10. Siêu âm trong giai đoạn chuyển dạ sanh. ........................................................90

11. Song thai. .........................................................................................................90

12. Sót nhau (sau sanh hoặc sau mổ lấy thai). .......................................................90

B. Phụ khoa

1. U xơ tử cung. .....................................................................................................90

2. Khối u buồng trứng. ..........................................................................................91

3. Thai ngoài tử cung. ............................................................................................91

4. Thai trứng. .........................................................................................................91

Chƣơng XIV. SƠ SINH

A. Chỉ số Apgar. ....................................................................................................92

B. Hồi sức sơ sinh..................................................................................................92

C. Trẻ sơ sinh đủ tháng. .........................................................................................94

D. Thai quá ngày. ..................................................................................................94

DANH NHÂN Y HỌC (Sản phụ khoa) ...........................................................95

BÀI ĐỌC THÊM

1. Thuốc ngừa thai khẩn cấp .............................................................................................97

2. Thuyên tắc ối .................................................................................................................98

3. Hội chứng HELLP ........................................................................................................99

TÀI LIỆU THAM KHẢO

LINK 1 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK 2 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK 3 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK 4 - TÌM KIẾM SÁCH/TÀI LIỆU ONLINE (GIÁ ƯU ĐÃI NHẤT)

LINK DOWNLOAD