LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP: Chế định án treo, thực tiễn áp dụng trên địa bàn tỉnh Nghệ An

1. Tính cấp thiết của đề tài.
Án treo là một chế định pháp lí hình sự ra đời từ rất sớm, xuất hiện và phát triển cùng với sự ra đời và phát triển của Luật hình sự Việt Nam. Xuất phát từ nhiệm vụ của Luật hình sự và mục đích của việc buộc người phạm tội phải thi hành hình phạt thể hiện việc đấu tranh phòng và chống tội phạm, cũng như mục đích răn đe, giáo dục, cải tạo người phạm tội hoàn lương, án treo là một trong các biện pháp tác động mà nhà nước đã sử dụng để tác động đến người phạm tội. Trải qua một lịch sử phát triển khá dài, án treo đã ngày càng khẳng định được tính ưu việt của nó. Chế định án treo là một biểu hiện rõ nét sự kết hợp hài hoà giữa phương châm trừng trị với khoan hồng, đồng thời cũng thể hiện sự tham gia của nhân dân vào việc giám sát người phạm tội tự giáo dục, cải tạo để trở thành người có ích cho xã hội. Tuy nhiên, về mặt lí luận, cũng như về thực tiễn áp dụng, vẫn còn nhiều vấn đề chưa thống nhất trong quan điểm, quan niệm về án treo. Hơn nữa, xét về mặt lập pháp còn nhiều quy định về án treo chưa chặt chẽ, chưa rõ ràng, gây khó khăn cho việc áp dụng án treo.

Từ lí luận cũng như tình hình thực tế áp dụng án treo ở nước ta hiện nay cũng như những quan niệm khác nhau về án treo thì vấn đề nghiên cứu một cách toàn diện, sâu rộng về chế định này là rất cần thiết và có ý nghĩa to lớn góp phần đem lại một cách hiểu đúng đắn, toàn diện, và thống nhất trong lí luận cũng như trong thực tế áp dụng án treo. Đồng thời, góp phần vào việc hoàn thiện chế định án treo, phát huy một cách có hiệu quả nhất tác dụng của án treo trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Bằng đề tài “Chế định án treo, thực tiễn áp dụng trên địa bàn tỉnh Nghệ An” tác giả mong muốn góp phần lý giải về lý luận cũng như thực tiễn trong Pháp luật Việt Nam khi xây dựng và áp dụngk chế định này ở Việt nam.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài.
Án treo là một đề tài có nội dung phong phú được các nhà lập pháp, các cơ quan bảo vệ pháp luật, các cán bộ nghiên cứu khoa học pháp lí cũng quan tâm. Trên thực tế, vấn đề án treo được đề cập rất nhiều ở một số giáo trình Đại học chuyên ngành luật, các bài tham luận tại các diễn đàn khoa học, các luận án, luận văn… Điển hình như giáo trình luật hình sự - trường đại học Luật Hà Nội; giáo trình luật hình sự - Khoa luật trường đại học Quốc gia Hà Nội; Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam­ - Thạc sỹ Lê Văn Luật, NXB Tư pháp 2007; Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam - Luận án thạc sĩ luật học 1996 của tác giả Phạm Thị Học; Án treo và thực tiễn áp dụng ở tỉnh Bắc Ninh - Luận án thạc sĩ luật học 2004 của tác giả Nguyễn Hữu Xương… ngoài ra còn có các bài viết liên quan đến chế định án treo được đăng trên các tạp chí chuyên ngành.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn rất nhiều ý kiến khác nhau liên quan đến vấn đề này. Việc có nên giữ lại chế định án treo hay không, nếu giữ lại thì phải làm thế nào để nâng cao hiệu quả của việc áp dụng chế định án treo cũng như làm thế nào để khắc phục những khó khăn vướng mắc trong việc áp dụng cũng như hoàn thiện chế định này?... Đó chính là những điều mà rất nhiều nhà nghiên cứu pháp luật quan tâm. Chính vì vậy, hiện nay vấn đề nghiên cứu chế định này luôn nhận được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu pháp luật, các thầy cô giáo và các sinh viên cũng như các tầng lớp khác nhau trong xã hội.

3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Trên cơ sở việc xem xét các quy định liên quan đến án treo, cũng như tham khảo những tài liệu liên quan đến chế định này, đề tài nghiên cứu sẽ đi một cách khái quát nhất các nội dung cơ bản của chế định này thông qua việc nghiên cứu sự hình thành, phát triển của chế định án treo trong lịch sử và thực tiễn của việc áp dụng chế định án treo để giúp mọi người hiểu rõ hơn về chế định này, đồng thời cũng đưa ra những nhận xét, nhận định, những biện pháp tháo gỡ những vướng mắc còn tồn tại trong quá trình phát triển của án treo để từ đó đóng góp một số ý kiến nhằm làm hoàn thiện hơn chế định này.

5. Phương pháp nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả dựa vào phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử kết hợp với việc sử dụng các phương pháp như: phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích, phương pháp thống kê và phương pháp so sánh, đối chiếu. Qua đó, rút ra những kết luận, đề xuất những biện pháp nhằm hoàn thiện chế độ án treo cả về mặt lí luận và thực tiễn áp dụng.

6. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu.
Đề tài “Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam” có ý nghĩa quan trọng cả về lí luận và thực tiễn.
Về lí luận: Đề tài đã nghiên cứu một cách có hệ thống quá trình hình thành và phát triển của chế định án treo, nội dung các vấn đề của án treo, phân biệt án treo với hình phạt cải tạo không giam giữ, qua đó góp phần nâng cao nhận thức, tạo tiền đề cho việc xây dựng và hoàn thiện chế định này.
Về thực tiễn áp dụng: Đề tài nghiên cứu góp phần đem lại cách hiểu đúng đắn về chế định án treo, từ đó giúp cho việc áp dụng pháp luật một cách chính xác, khách quan, đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm.

A. MỞ ĐẦU.. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài.1
2. Tình hình nghiên cứu đề tài.2
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.2
4. Mục đích nghiên cứu của đề tài.3
5. Phương pháp nghiên cứu.3
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu.3
7. Kết cấu của đề tài.4
B. NỘI DUNG.. 5
Chương I. Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam.. 5
1.1. Khái niệm và bản chất pháp lý của án treo.5
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của án treo.5
1.1.2. Bản chất pháp lí của án treo.6
1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của án treo.6
1.2. Các căn cứ để cho hưởng án treo.10
1.2.1. Về mức hình phạt tù.11
1.2.2. Về nhân thân người phạm tội.11
1.2.3. Có nhiều tình tiết giảm nhẹ.14
1.2.4. Thuộc trường hợp không cần bắt chấp hành hình phạt tù.17
1.3. Thời gian thử thách của án treo và cách tính thời gian thử thách của án treo.18
1.3.1. Thời gian thử thách của án treo.18
1.3.2. Cách tính thời gian thử thách.21
1.4. Tổng hợp hình phạt đối với người được hưởng án treo.25
1.4.1. Tổng hợp hình phạt trong trường hợp người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách.27
1.4.2. Tổng hợp hình phạt trong trường hợp người được hưởng án treo đang trong thời gian thử thách lại bị đưa ra xét xử về một tội đã thực hiện trước khi có bản án treo.30
1.5. Điều kiện thử thách của án treo.31
Chương II. Một số bất cập và hạn chế của chế định án treo và thực tiễn áp dụng án treo tại Nghệ An.
2.1. Thực tiễn áp dụng án treo hiện nay.34
2.2. Thực tiễn áp dụng án treo trên địa bàn tỉnh Nghệ An.36
2.3. Một số bất cập và hạn chế của chế định án treo.45
2.4. Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định về án treo trong luật hình sự Việt Nam.47
2.4.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về án treo.47
2.4.2. Kiến nghị một số điểm về vận dụng án treo.49
C. KẾT LUẬN.. 51
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 53
1. BLHS: Bộ luật hình sự
2. TAND: Tòa án nhân dân
3. TANDTC: Tòa án nhân dân tối cao
4. VKS: Viện kiểm sát
5. VKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối cao
6. HĐTP: Hội đồng thẩm phán
7. TNHS: Trách nhiệm hình sự
8. NCPL: Nghiên cứu pháp luật
9. NQ: Nghị quyết
10. SL: Sắc lệnh
11. CP: Chính phủ
12. TTLT: Thông tư liên tịch
13. HSST: Hình sự sơ thẩm

LINK DOWNLOAD

1. Tính cấp thiết của đề tài.
Án treo là một chế định pháp lí hình sự ra đời từ rất sớm, xuất hiện và phát triển cùng với sự ra đời và phát triển của Luật hình sự Việt Nam. Xuất phát từ nhiệm vụ của Luật hình sự và mục đích của việc buộc người phạm tội phải thi hành hình phạt thể hiện việc đấu tranh phòng và chống tội phạm, cũng như mục đích răn đe, giáo dục, cải tạo người phạm tội hoàn lương, án treo là một trong các biện pháp tác động mà nhà nước đã sử dụng để tác động đến người phạm tội. Trải qua một lịch sử phát triển khá dài, án treo đã ngày càng khẳng định được tính ưu việt của nó. Chế định án treo là một biểu hiện rõ nét sự kết hợp hài hoà giữa phương châm trừng trị với khoan hồng, đồng thời cũng thể hiện sự tham gia của nhân dân vào việc giám sát người phạm tội tự giáo dục, cải tạo để trở thành người có ích cho xã hội. Tuy nhiên, về mặt lí luận, cũng như về thực tiễn áp dụng, vẫn còn nhiều vấn đề chưa thống nhất trong quan điểm, quan niệm về án treo. Hơn nữa, xét về mặt lập pháp còn nhiều quy định về án treo chưa chặt chẽ, chưa rõ ràng, gây khó khăn cho việc áp dụng án treo.

Từ lí luận cũng như tình hình thực tế áp dụng án treo ở nước ta hiện nay cũng như những quan niệm khác nhau về án treo thì vấn đề nghiên cứu một cách toàn diện, sâu rộng về chế định này là rất cần thiết và có ý nghĩa to lớn góp phần đem lại một cách hiểu đúng đắn, toàn diện, và thống nhất trong lí luận cũng như trong thực tế áp dụng án treo. Đồng thời, góp phần vào việc hoàn thiện chế định án treo, phát huy một cách có hiệu quả nhất tác dụng của án treo trong đấu tranh phòng, chống tội phạm. Bằng đề tài “Chế định án treo, thực tiễn áp dụng trên địa bàn tỉnh Nghệ An” tác giả mong muốn góp phần lý giải về lý luận cũng như thực tiễn trong Pháp luật Việt Nam khi xây dựng và áp dụngk chế định này ở Việt nam.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài.
Án treo là một đề tài có nội dung phong phú được các nhà lập pháp, các cơ quan bảo vệ pháp luật, các cán bộ nghiên cứu khoa học pháp lí cũng quan tâm. Trên thực tế, vấn đề án treo được đề cập rất nhiều ở một số giáo trình Đại học chuyên ngành luật, các bài tham luận tại các diễn đàn khoa học, các luận án, luận văn… Điển hình như giáo trình luật hình sự - trường đại học Luật Hà Nội; giáo trình luật hình sự - Khoa luật trường đại học Quốc gia Hà Nội; Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam­ - Thạc sỹ Lê Văn Luật, NXB Tư pháp 2007; Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam - Luận án thạc sĩ luật học 1996 của tác giả Phạm Thị Học; Án treo và thực tiễn áp dụng ở tỉnh Bắc Ninh - Luận án thạc sĩ luật học 2004 của tác giả Nguyễn Hữu Xương… ngoài ra còn có các bài viết liên quan đến chế định án treo được đăng trên các tạp chí chuyên ngành.

Tuy nhiên, hiện nay vẫn còn rất nhiều ý kiến khác nhau liên quan đến vấn đề này. Việc có nên giữ lại chế định án treo hay không, nếu giữ lại thì phải làm thế nào để nâng cao hiệu quả của việc áp dụng chế định án treo cũng như làm thế nào để khắc phục những khó khăn vướng mắc trong việc áp dụng cũng như hoàn thiện chế định này?... Đó chính là những điều mà rất nhiều nhà nghiên cứu pháp luật quan tâm. Chính vì vậy, hiện nay vấn đề nghiên cứu chế định này luôn nhận được sự quan tâm của nhiều nhà nghiên cứu pháp luật, các thầy cô giáo và các sinh viên cũng như các tầng lớp khác nhau trong xã hội.

3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Trên cơ sở việc xem xét các quy định liên quan đến án treo, cũng như tham khảo những tài liệu liên quan đến chế định này, đề tài nghiên cứu sẽ đi một cách khái quát nhất các nội dung cơ bản của chế định này thông qua việc nghiên cứu sự hình thành, phát triển của chế định án treo trong lịch sử và thực tiễn của việc áp dụng chế định án treo để giúp mọi người hiểu rõ hơn về chế định này, đồng thời cũng đưa ra những nhận xét, nhận định, những biện pháp tháo gỡ những vướng mắc còn tồn tại trong quá trình phát triển của án treo để từ đó đóng góp một số ý kiến nhằm làm hoàn thiện hơn chế định này.

5. Phương pháp nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả dựa vào phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử kết hợp với việc sử dụng các phương pháp như: phương pháp tổng hợp, phương pháp phân tích, phương pháp thống kê và phương pháp so sánh, đối chiếu. Qua đó, rút ra những kết luận, đề xuất những biện pháp nhằm hoàn thiện chế độ án treo cả về mặt lí luận và thực tiễn áp dụng.

6. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu.
Đề tài “Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam” có ý nghĩa quan trọng cả về lí luận và thực tiễn.
Về lí luận: Đề tài đã nghiên cứu một cách có hệ thống quá trình hình thành và phát triển của chế định án treo, nội dung các vấn đề của án treo, phân biệt án treo với hình phạt cải tạo không giam giữ, qua đó góp phần nâng cao nhận thức, tạo tiền đề cho việc xây dựng và hoàn thiện chế định này.
Về thực tiễn áp dụng: Đề tài nghiên cứu góp phần đem lại cách hiểu đúng đắn về chế định án treo, từ đó giúp cho việc áp dụng pháp luật một cách chính xác, khách quan, đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu quả của cuộc đấu tranh phòng và chống tội phạm.

A. MỞ ĐẦU.. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài.1
2. Tình hình nghiên cứu đề tài.2
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài.2
4. Mục đích nghiên cứu của đề tài.3
5. Phương pháp nghiên cứu.3
6. Ý nghĩa khoa học của đề tài nghiên cứu.3
7. Kết cấu của đề tài.4
B. NỘI DUNG.. 5
Chương I. Chế định án treo trong luật hình sự Việt Nam.. 5
1.1. Khái niệm và bản chất pháp lý của án treo.5
1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của án treo.5
1.1.2. Bản chất pháp lí của án treo.6
1.1.3. Vai trò, ý nghĩa của án treo.6
1.2. Các căn cứ để cho hưởng án treo.10
1.2.1. Về mức hình phạt tù.11
1.2.2. Về nhân thân người phạm tội.11
1.2.3. Có nhiều tình tiết giảm nhẹ.14
1.2.4. Thuộc trường hợp không cần bắt chấp hành hình phạt tù.17
1.3. Thời gian thử thách của án treo và cách tính thời gian thử thách của án treo.18
1.3.1. Thời gian thử thách của án treo.18
1.3.2. Cách tính thời gian thử thách.21
1.4. Tổng hợp hình phạt đối với người được hưởng án treo.25
1.4.1. Tổng hợp hình phạt trong trường hợp người được hưởng án treo phạm tội mới trong thời gian thử thách.27
1.4.2. Tổng hợp hình phạt trong trường hợp người được hưởng án treo đang trong thời gian thử thách lại bị đưa ra xét xử về một tội đã thực hiện trước khi có bản án treo.30
1.5. Điều kiện thử thách của án treo.31
Chương II. Một số bất cập và hạn chế của chế định án treo và thực tiễn áp dụng án treo tại Nghệ An.
2.1. Thực tiễn áp dụng án treo hiện nay.34
2.2. Thực tiễn áp dụng án treo trên địa bàn tỉnh Nghệ An.36
2.3. Một số bất cập và hạn chế của chế định án treo.45
2.4. Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định về án treo trong luật hình sự Việt Nam.47
2.4.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về án treo.47
2.4.2. Kiến nghị một số điểm về vận dụng án treo.49
C. KẾT LUẬN.. 51
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 53
1. BLHS: Bộ luật hình sự
2. TAND: Tòa án nhân dân
3. TANDTC: Tòa án nhân dân tối cao
4. VKS: Viện kiểm sát
5. VKSNDTC: Viện kiểm sát nhân dân tối cao
6. HĐTP: Hội đồng thẩm phán
7. TNHS: Trách nhiệm hình sự
8. NCPL: Nghiên cứu pháp luật
9. NQ: Nghị quyết
10. SL: Sắc lệnh
11. CP: Chính phủ
12. TTLT: Thông tư liên tịch
13. HSST: Hình sự sơ thẩm

LINK DOWNLOAD

Chuyên mục: D. Luận văn D. Luận văn xã hội D. Luận văn xã hội khác