Nghiên cứu chiết xuất tinh dầu từ vỏ bưởi năm roi (Citrus Grandis (L.) Osbeck var. Grandis) bằng phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước

Từ xa xƣa, tinh dầu đã đƣợc mệnh danh là báu vật của thiên nhiên. Con ngƣời đã phát hiện và biết cách sử dụng tinh dầu vào nhiều mục đích khác nhau nhƣ chữa bệnh, làm đẹp, chăm sóc da, giúp thƣ giãn, giảm stress Ngày nay, vai trò của tinh dầu ngày càng trở nên thiết yếu hơn. Chúng đƣợc sử dụng rộng rãi trong các lĩnh vực thực phẩm, mỹ phẩm, dƣợc phẩm Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp sự hiện diện của tinh dầu trong rất nhiều sản phẩm, từ những sản phẩm cao cấp nhƣ nƣớc hoa, kem dƣỡng da cho đến các mặt hàng bình dân hơn nhƣ nƣớc giải khát, nồi xông hơi trị cảm Đặc biệt, con ngƣời ngày càng chú ý và ƣa chuộng hơn tới những loại tinh dầu có nguồn gốc tự nhiên vì tính an toàn cao của chúng. Trong số các loại tinh dầu thực vật, tinh dầu bƣởi là một sản phẩm rất đƣợc ƣa chuộng và có giá trị kinh tế cao (115.000 VNĐ/10 ml) [18] do nó có mùi thơm nhẹ, dễ chịu và có nhiều ứng dụng trong công nghiệp dƣợc phẩm, mỹ phẩm.

Việt Nam, với điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa, rất thuận lợi cho việc sinh trƣởng của nhiều loài cây ăn quả có giá trị. Trong số đó, bƣởi Năm Roi (Citrus grandis (L.) Osbeck var. grandis) là một đặc sản nổi tiếng của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Loại bƣởi này đƣợc ngƣời tiêu dùng trong nƣớc cũng nhƣ trên thế giới ƣa chuộng nhờ có vị ngọt thanh, rất mọng nƣớc. Đây là loại trái cây đầu tiên của Việt Nam đƣợc đăng ký thƣơng hiệu thông qua doanh nghiệp chế biến rau quả xuất khẩu Hoàng Gia (Vĩnh Long). Hiện nay, qua doanh nghiệp Hoàng Gia, bƣởi Năm Roi đã đƣợc xuất khẩu sang các thị trƣờng Hà Lan, Đức, Hoa Kỳ, Phần Lan, Nga, Trung Quốc… Ngoài việc xuất khẩu dƣới dạng quả tƣơi, bƣởi Năm Roi cũng đã đƣợc đa dạng hóa sản phẩm bằng cách chế biến nƣớc ép bƣởi đóng lon. Sản phẩm này đang đƣợc tiêu thụ rộng rãi trên thị trƣờng trong nƣớc và đã xuất khẩu sang Đức, Tây Ban Nha, Pháp… [22]

NỘI DUNG:

Chƣơng 1. TỔNG QUAN 3
1.1. Giới thiệu về giống bƣởi Năm Roi 3
1.1.1. Nguồn gốc và đặc điểm 3
1.1.2. Cấu tạo, thành phần hóa học và công dụng của vỏ bƣởi 4
1.2. Tổng quan về tinh dầu 5
1.2.1. Khái niệm tinh dầu 5
1.2.2. Phân loại các thành phần có trong tinh dầu 5
1.2.2.1. Phân loại theo hàm lƣợng 6
1.2.2.2. Phân loại theo tính chất vật lý 6
1.2.2.3. Phân loại theo bản chất hóa học 6
1.2.3. Tính chất vật lý và hóa học chung của tinh dầu 8
1.2.3.1. Tính chất vật lý 8
1.2.3.2. Tính chất hóa học 8
1.2.4. Quá trình sinh tổng hợp tinh dầu trong cơ thể thực vật 8
1.2.5. Vai trò của tinh dầu trong đời sống thực vật 9
1.2.6. Ứng dụng của tinh dầu 10
1.2.6.1.Trong công nghệ thực phẩm 10
1.2.6.2.Trong y học 10
1.2.6.3.Trong công nghiệp sản xuất mỹ phẩm 10
1.3.Các phƣơng pháp sản xuất tinh dầu 11
1.3.1. Phƣơng pháp chƣng cất (Hydrodistillation) 11
1.3.1.1. Những yếu tố chính ảnh hƣởng hiệu suất chƣng cất tinh dầu 11
1.3.1.2. – Ƣu và nhƣợc điểm 13
1.3.1.3. Ƣu- nhƣợc điểm của phƣơng pháp chƣng cất 15
1.3.2. Phƣơng pháp chiết (Extraction) 15
1.3.2.1. Yêu cầu của dung môi chiết 16
1.3.2.2. Ƣu và nhƣợc điểm của phƣơng pháp 17
1.3.3. Phƣơng pháp ƣớp (Enfleurage) 17
1.3.4. Phƣơng pháp ngâm (Hot Maceration) 17
1.3.5. Phƣơng pháp ép (Expression hay Cold Pressing) 17
1.4. Các dạng sản phẩm trong quá trình tách chiết tinh dầu 18
1.5. Thu 19
1.5.1. Thu hoạch nguyên liệu 19
1.5.2. Bảo quản và sơ chế nguyên liệu 19
1.6. Tình hình nghiên cứu về tinh dầu họ Citrus 20
1.6.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới 20
1.6.2. Tình hình nghiên cứu trong nƣớc 22
Chƣơng 2. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24
2.1. Đối tƣợng nghiên cứu 24
2.1.1. Nguyên liệu chính 24
2.1.2. Dụng cụ - Thiết bị - Hóa chất 24
2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu 25
2.2.1. Xác định thành phần khối lƣợng của quả bƣởi Năm Roi 25
2.2.2. Chuẩn bị nguyên liệu 25
2.2.3. Đề xuất quy trình tách chiết tinh dầu từ vỏ bƣởi 25
2.2.4. Khảo sát các yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu suất thu hồi tinh dầu 27
2.2.4.1. Ảnh hƣởng của tỷ lệ nƣớc/nguyên liệu (v/w) 27
2.2.4.2. Ảnh hƣởng của nồng độ NaCl trong dịch ngâm 28
2.2.4.3. Ảnh hƣởng của thời gian ngâm muối NaCl 29
2.2.4.4. Ảnh hƣởng của thời gian chƣng cất 30
2.2.5. Tối ƣu hóa quy trình tách chiết tinh dầu 31
2.2.6. Thử nghiệm quy trình chƣng cất- Đánh giá hiệu suất và chất lƣợng tinh
dầu thu đƣợc 32
2.2.6.1. Thử nghiệm quy trình chƣng cất - Đánh giá hiệu suất thu hồi tinh
dầu 32
2.2.6.2. Xác định các tính chất lý- hóa cơ bản của tinh dầu 32
2.2.6.3. Định danh các cấu tử có trong tinh dầu vỏ bƣởi 32
2.2.7. Xử lý số liệu 34
Chƣơng 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN 35
3.1. Kết quả xác định thành phần khối lƣợng của quả bƣởi Năm Roi 35
3.2. Kết quả xác định tỷ lệ nƣớc/nguyên liệu thích hợp 36
3.3. Kết quả xác định nồng độ NaCl thích hợp 37
3.4. Kết quả xác định thời gian ngâm muối NaCl thích hợp 39
3.5. Kết quả xác định thời gian chƣng cất thích hợp 40
3.6. Kết quả xác định điều kiện tối ƣu để chƣng cất tinh dầu 40
3.7. Quy trình hoàn thiện tách chiết tinh dầu từ vỏ bƣởi 43
3.8. Kết quả xác định hiệu suất tách tinh dầu 44
3.9. Kết quả đánh giá tính chất cảm quan và xác định các chỉ số lý- hóa của sản
phẩm 45
3.9.1. Đánh giá tính chất cảm quan 45
3.9.2. Kết quả xác định các chỉ số lý- hóa 45
3.10. Kết quả xác định thành phần hóa học của tinh dầu 46
3.11. Tính toán sơ bộ giá thành sản phẩm trong phòng thí nghiệm 52
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 53
TÀI LIỆU THAM KHẢO 54

LINK DOWNLOAD